استئوآرتريت (osteoarthritis) يكي از شايع‌ترين نوع آرتريت‌ها است كه ساليانه ميليون‌ها نفر در سراسر جهان را درگير مي‌كند. اين بيماري زماني ايجاد مي‌شود كه غضروف محافظت‌كننده‌ي مفاصل كه در سر استخوان‌ها قراردارند با گذشت زمان دچار آسيب شده و از بين مي‌روند. استئوآرتريت در هر مفصلي ممكن است بروز كند اما بيشتر مفاصل دست، زانو، ستون فقرات و مفاصل ران را درگير مي‌كند. علائم استئوآرتريت معمولا قابل مديريت هستند اما آسيب‌هاي واردشده به مفاصل قابل برگشت نيستند.
داشتن فعاليت منظم و داشتن وزن مناسب از جمله راهكارهاي مديريت علائم استئوآرتريت هستند.
علائم استئوآرتریت زانو
از جمله علائم استئوآرتريت زانو مي‌توان به موارد زير اشاره كرد:
افزايش تدريجي درد زانو
درد زانو مي‌تواند به تدريج ايجاد شود و به آرامي و با گذشت زمان افزایش یابد. اما باید توجه داشت که گاهی این دردها بصورت ناگهانی بروز می‌کنند. درد ممکن است در هنگام صبح یا پس از مدتی بی‌تحرکی ایجاد شود. زانوی فرد ممکن است هنگامی که از پله استفاده می‌کند یا از حالت نشسته به ایستاده تغییر شکل می‌دهد دچار درد شود. گاهی این دردها هنگام پیاده‌روی بروز می‌کنند. درد زانویی که موجب می‌شود فرد از خواب بیدار شود میتواند نشانه‌ای از استئوآرتريت زانو باشد. افرادی که به آرتریت روماتوئید دچارند معمولا ابتدا درد در مفاصل کوچک ایجاد می‌شود. علائم استئوآرتريت زانو میتواند به سرعت پیشرفت کنند و یا اینکه در طی چند سال افزایش پیداکنند که این مسئله به سبک زندگی و سلامتی بدن افراد وابسته است. عواملی که میتواند به بدترشدن شرایط درد زانو این افراد منجر شود شامل هوای سرد، استرس، قشار و فعالیت بیش از حد است. افرادی که به روماتوئیدآرتریت مبتلا هستند معمولا علائم در طی چند هفته بروز می‌کند.
بادکردگی و ضعف زانو
آرتریت زانو میتواند به التهاب زانو منجر شود. در این حالت بادکردگی در زانو میتواند به دو شکل بروز کند:
- بادکردگی سفت و همراه با درد است که به دلیل آسیب استخوان ایجاد می‌شود
- بادکردگی نرم است که به دلیل تجمع مایعات اضافی در اطراف مفصل ایجاد می‌شود.
بادکردگی معمولا پس از یک دوره نداشتن فعالیت فیزیکی و کم‌تحرکی، قابل توجه است (مثلا صبح و هنگام بیدارشدن از خواب). در افرادی که به روماتوییدآرتریت مبتلا هستند نیز این علائم مشاهده می‌گردد و معمولا همراه با علائم دیگری همچوت تب، خستگی و احساس ناخوشی عمومی است.
قفل‌شدن زانو
آسیب‌هایی که در طی زمان به زانو وارد می‌شوند می‌توانند در نهایت به ناپایدارشدن ساختار زانو منجر شوند. در این حالت خم‌کردن زانو یا بازکردن آن به سختی ممکن است.
صداداربودن زانو
زمانی که فرد زانوی خود را خم یا راست می‌کند ممکن است صدایی از زانوی خود مانند صدای ترک‌خوردن بشنود. این حالت ممکن است زمانی ایجاد شود که فرد بخشی از غضروف زانوی خود را از دست داده‌است. همچنین این مورد نیز میتواند از علائم روماتویید آرتریت باشد. زمانی که غضروف زانو دچار آسیب و ازبین رفتن می‌شود سطوح سفت و استخوانی ایجاد می‌شوند. زمانی که زانو به حرکت در می‌آید این سطوح به هم برخورد کرده و ایجاد صدا می‌کنند.
کاهش بازه‌ی حرکت مفصل زانو
آسیب‌هایی که در طی استئوآرتریت به زانو وارد می‌شوند می‌توانند مانع حرکت زانو به شکل طبیعی آن شوند. این آسیب‌ها در نهایت موجب می‌شوند هنگام پیاده‌روی، ایستادن و سایر فعالیت‌های روزانه زانو به سختی قابل حرکت باشد. استفاده از واکر و سایر ابزار کمکی میتواند تا حدودی به بازیابی فعالیت‌های روزانه کمک کند.
از دست‌دادن فضای بین مفصل زانو
برخی از علائم استئوآرتریت زانو تنها در تصویربرداری با اشعه‌ی ایکس مشخص می‌شوند. از دست‌دادن فضای بین مفصل زانو یکی از این علائم است که با از دست‌رفتن غضروف سر استخوان‌های زانو ایجاد می‌شود و بدون تصویربرداری تشخیص آن بسیار سخت است.
بدشکلی‌های زانو
ظاهر زانو ممکن است با پیشرفت آسیب‌های زانو در طی استئوآرتریت ممکن است تغییر پیداکند. در این حالت معمولا عضلات اطراف زانو ضعیف می‌شوند که در نتیجه‌ی آن محل عضله، ظاهر فرورفته‌ای پیدا می‌کند. ممکن است زانوها به سمت هم خم شوند یا از هم دور شوند.
در نهایت باید توجه داشت که وجود این علائم لزوما به معنای وجود استئوآرتریت زانو نیست. برخی بیماری‌ها مانند روماتیسم مفصلی زانو و سایر انواع آرتریت نیز ممکن است علائم مشابهی را بروز دهند. بنابراین تشخیص نهایی مشکل بر اساس نظرات پزشکان متخصص و با استفاده از تصویربرداری و آزمایشات ویژه صورت می‌گیرد.