بورسیت زانو به معنی التهاب کیسه‌ی کوچک و حاوی مایع (بورس) نزدیک مفصل زانو است. کیسه بورس مانند یک بالشتک عمل کرده و باعث کاهش ساییدگی بین استخوان‌ها و تاندون‌ها، عضلات و پوست نزدیک مفاصل می‌شود. هر یک از بورس‌های موجود در زانو ممکن است ملتهب شوند اما بورسیت زانو اغلب روی کشکک زانو یا قسمت داخلی زانو، در زیر مفصل ایجاد می‌شود. بورسیت زانو باعث ایجاد درد و محدودیت حرکتی می‌شود. درمان بورسیت اغلب شامل ترکیبی از درمان‌های خودمراقبتی و درمان‌های پزشکی برای کاهش درد و التهاب است.
اگر شما نیز با توجه به سن و سبک زندگیتان علائمی شبیه این دارید جهت مشاوره یا رزرو نوبت میتوانید از این لینک اقدام نمایید
علل بورسیت زانو
علل بورسیت زانو عبارتند از:
- فشار دائم و مکرر، مانند زانو زدن، مخصوصا روی سطوح سخت
- استفاده بیش از حد از زانو یا انجام فعالیت‌های سخت
- وارد شدن ضربه مستقیم به زانو
- عفونت باکتریایی بورس
- عوارض ناشی از استئوآرتریت، آرتریت روماتوئید یا نقرس در زانو
عوامل خطر
بورسیت زانو یک مشکل عمومی است اما خطر ایجاد این بیماری دردناک در اثر موارد زیر افزایش می‌یابد:
- زانو زدن طولانی مدت: افرادی که مدت طولانی روی زانوهایشان کار می‌کنند- نصاب‌های فرش، لوله کش‌ها و باغبانان- در معرض خطر ابتلا به بورسیت قرار دارند.
- شرکت در برخی ورزش‌ها: ورزش‌هایی که باعث ضربه مستقیم یا افتادن مکرر روی زانوها می‌شوند- مانند کشتی، فوتبال و والیبال- خطر ابتلا به بورسیت زانو را افزایش می‌دهند. در دونده‌ها درد و التهاب در بورس پس آنسرین، در قسمت داخلی زانو و زیر مفصل، ایجاد می‌شود.
- چاقی و استئوآرتریت: بورسیت پس آنسرین، که بر قسمت داخلی زانو در زیر مفصل تاثیر می گذارد، در خانم‌های چاق و مبتلا به استئو آرتریت مشاهده می‌شود.
علائم بورسیت زانو
در این قسمت لیستی از علائم بورسیت زانو آمده است. اگر این علائم با احساس بیماری یا تب همراه باشند، فرد به بورسیت سپتیک مبتلا است. در بورسیت سپتیک عفونت نیز وجود داشته و نیاز به مراقبت پزشکی فوری دارد.
- ورم زانو: بورس پره پاتلار (جلوی کشککی) ملتهب در اثر افزایش مایع متورم شده و این حالت از روی پوست دیده و احساس می‌شود. با پیشرفت این بیماری، اندازه مفصل زانو دو برابر می‌گردد. قسمت متورم در زیر دست حالت نرم خواهد داشت. یک برآمدگی زیر پوست وجود خواهد داشت که به اندازه‌ی یک لیمو ترش یا حتی یک گریپ فروت خواهد بود.
- حساسیت و درد: بیماران مبتلا به بورسیت زانو معمولا انواع مختلفی از درد و حساسیت را تجربه می‌کنند. در برخی از بیمارن، زانو دردناک خواهد بود. در برخی دیگر تنها احساس حساسیت در هنگام فشار به زانو، به عنوان مثال هنگام حرکت یا زانو زدن وجود خواهد داشت. برخی از بیماران که بورسیت آنها عفونی نیست هیچ حساسیتی، حتی خفیف، ندارند. به طور کلی، با افزایش تورم و بزرگ‌تر شدن بورس پره پاتلار، درد و حساسیت نیز افزایش می‌یابد، مخصوصا اگر بورس در هنگام خم بیش از حد و راست کردن تحت فشار قرار گیرد.
- دامنه حرکات: بورسیت زانو معمولا محدودیتی در حرکت مفصل ایجاد نمی‌کند اما در موارد شدید بورس ملتهب باعث مشکل در خم کردن و راست کردن کامل زانو می‌شود.
- گرمی و قرمزی: دمای زانوی آسیب دیده بیشتر از دیگر قسمت‌ها بوده و محل آن نیز قرمز یا صورتی خواهد شد.
- تب و بیماری: علاوه بر دیگر علائم بورسیت، تب و لرز یا احساس خستگی و بیماری نیز نشان دهنده‌ی بورسیت سپتیک است. برورسیت سپتیک یک بیماری جدی بوده و برای جلوگیری از گسترش عفونت بیمار باید تحت درمان پزشکی قرار گیرد.
آمادگی برای ملاقات با پزشک
باید ابتدا به یک پزشک عمومی مراجعه کرده و سپس پزشک شما را به یک متخصص بیماری‌های مفصلی (روماتولوژیست) یا جراح ارتوپد ارجاع می‌دهد. در این جا مواردی آمده است که برای آمادگی جهت ملاقات با پزشک به شما کمک خواهد کرد.
به منظور آمادگی برای ملاقات با پزشک چه کاری میتوانید انجام دهید
لیستی از موارد زیر تهیه کنید:
- علائم خود و زمان شروع آنها
- اطلاعات شخصی ضروری مانند استرس‌های اصلی و سوابق پزشکی خود و خانواده‌تان
- تمام داروها، ویتامین‌ها و دیگر مکمل هایی که مصرف می‌کنید و دوز مصرفی آنها
- سوالاتی که می‌خواهید از پزشک بپرسید. یکی از اعضای خانواده یا دوستانتان را همراه ببرید تا در یادآوری اطلاعاتی که باید به پزشک بدهید به شما کمک کند. مهم‌ترین سوالاتی که برای بورسیت زانو باید از پزشک بپرسید عبارتند از:
- مهم‌ترین علت احتمالی بیماری من چیست؟
- آیا ممکن است بیماری من علت دیگری نیز داشته باشد؟
- چه آزمایش‌هایی باید انجام دهم؟
- چه درمانی را برای من پیشنهاد می‌کنید؟
- آیا باید فعالیت‌های خود را محدود کنم؟
- آیا روشی برای خودمراقبتی وجود دارد که انجام دهم؟
- آیا بروشور یا جزوه‌ای هست که بتوانم داشته باشم؟ شما چه وب سایتی را توصیه می‌کنید؟
از پزشک چه انتظاراتی باید داشت؟
احتمالا پزشک سوالاتی از شما می‌پرسد که عبارتند از:
- آیا درد به طور ناگهانی شروع می‌شود یا تدریجی؟
- چه کار یا فعالیت تفریحی انجام می‌دهید که بر زانوی شما تاثیر می‌گذارد؟
- آیا درد در هنگام انجام فعالیت خاصی همچون زانو زدن یا بالا رفتن از پله‌ها ایجاد شده یا تشدید می‌شود؟
- آیا اخیرا از جایی افتاده‌اید، تصادفی داشته‌اید یا ضربه‌ای به زانویتان وارد شده است؟
- چه مراقبت‌هایی را در خانه انجام داده‌اید؟
- مراقبت‌های خانگی چه تاثیری داشته‌اند؟
تشخیص بورسیت زانو
معمولا پزشک با معاینه جسمی و بررسی سوابق پزشکی می‌تواند بورسیت زانو را تشخیص دهد. کارهایی که پزشک برای تشخیص بورسیت زانو انجام می‌دهد عبارتند از:
- مقایسه هر دو زانو، مخصوصا اگر یکی از زانوها دردناک باشد.
- فشار ملایم محل برای یافتن تورم، گرمی و منبع درد.
- بررسی پوست محل درد برای یافتن قرمزی یا علائم عفونت.
- حرکت محتاطانه‌ی پاها و زانوها برای تعیین دامنه حرکت زانو و اینکه آیا خم کردن زانو به آن آسیب می‌رساند.
آزمایش‌های عکس برداری
پزشک یک یا چند مورد از آزمایش‌های زیر را برای بیمار تجویز می‌کند تا بتواند احتمال وجود مشکلاتی با علل و علائم مشابه بورسیت را رد کند. این آزمایش‌ها عبارتند از:
- عکس‌های رادیوگرافی: عکس‌های رادیوگرافی برای تشخیص مشکلات استخوانی یا آرتریت مفید هستند.
- ام آر آی: در ام آر آی از امواج رادیویی و یک میدان مغناطیسی قوی برای تهیه تصاویر دقیق از بافت‌های درون بدن استفاده می‌شود. این تکنولوژی بافت‌های نرمی همچون بورس را نشان می‌دهد.
- اولتراسوند: از امواج اولتراسوند برای تهیه عکس‌های فوری استفاده می‌شود. اولتراسوند باعث می‌شود پزشک بهتر بتواند تورم موجود در بورس را مشاهده کند.
درمان بورسیت زانو
روش‌های درمانی برای بورسیت زانو عبارتند از:
درمانPRICEM
“PRICEM” مخفف لغات “محافظت”، “استراحت”، “کیسه یخ”، “انقباض”، “بالا گرفتن” و “درمان” است. با بستن مفصل از آن محافظت کنید، مخصوصا اگر درد در نیمه‌ی پایین بدن است. به عنوان مثال، اگر بروسیت در زانو است و مجبورید زانو بزنید، از زانوبند طبی استفاده کنید. با ننشتن روی مفصل تا حد امکان به مفصل استراحت دهید. به عنوان مثال، تمرینات ورزشی مختلفی که به مفصل و اطراف مفصل متورم آسیب نمی‌رسانند را انجام دهید. از کیسه یخ استفاده کنید. می توانید از سبزیجات منجمد همچون نخود فرنگی منجمد نیز استفاده کنید. هر بار با استفاده از کیسه یخ محل را به مدت ۲۰ دقیقه خنک کنید. میتوانید این کار را ۴ مرتبه در روز تکرار کنید. برای محافظت از مفصل، دور آن را یک باند الاستیکی بپیچید. همچنین هر چقدر که میتوانید محل آسیب را بالاتر از قلب خود قرار دهید. در غیر این صورت، خون و مایعات در محل آسیب جمع می‌شوند. از قرص‌های مسکن ضد التهابی همچون ایبوپروفن که به کاهش درد و تورم کمک می‌کنند استفاده کنید.
استفاده از کمپرس گرم
برای دردی که بیش از ۲ روز طول می‌کشد، از کمپرس گرم استفاده کنید. چهار مرتبه در روز و هر مرتبه ۲۰ دقیقه محل را گرم کنید. میتوانید از پد گرما یا بطری آب گرم نیز استفاده کنید. اگر هیچیک از آنها را نداشتید، یک حوله را مرطوب کرده و آن را درون مایکروویو قرار دهید. به مدت ۳۰ ثانیه حوله را گرم کنید و مطئن شوید حوله زیاد داغ نشده باشد.
استفاده از عصای فلزی، چوب زیر بغل، ویلچر یا دیگر انواع واکر
برای بورسیت زانو از عصای فلزی، چوب زیر بغل، ویلچر یا دیگر انواع واکر استفاده کنید. هرچند افراد استفاده از عصای فلزی یا چوب زیر بغل را دوست ندارند، اما در دوره نقاهت و برای بهبودی به آن نیاز خواهند داشت. استفاده از چوب زیر باعث می‌شود مقداری از وزن بدن از روی زانو برداشته شده، زانو سریع‌تر بهبود یافته و درد کاهش پیدا کند.
استفاده از اسپلینت یا بریس
اسپلینت‌ها و بریس‌ها از محل آسیب دیده محافظت می‌کنند. استفاده از اسپلینت و بریس در بورسیت زانو باعث تسکین درد مفصل و بهبود سریع‌تر می‌شود. با این حال، تنها در مرحله آغازین درد از اسپلینت یا بریس استفاده کنید. استفاده طولانی مدت از بریس یا اسپلینت باعث کاهش قدرت مفصل می‌شود. در مورد مدت استفاده از بریس یا اسپلینت با پزشک مشورت کنید.
فیزیوتراپی
برای افزایش انعطاف و تقویت عضلات، پزشک بیمار را به یک متخصص فیزیوتراپی یا طب فیزیکی معرفی می‌کند. فیزیوتراپی درد را کاهش داده و خطر بازگشت مجدد بورسیت زانو را کاهش می‌دهد. اگر فرد نتواند از زانو زدن اجتناب کند، استفاده از بریس‌های محافظ زانو می‌تواند برای او مفید باشد، و استفاده از زانوبندهای طبی نیز به کاهش تورم کمک می‌کند.
استفاده از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی(NSAIDS)
بیماران می‌توانند برای کاهش درد، تورم و التهاب از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی تجویزی یا بدون نسخه همچون آسپرین، ایبوپروفن و ناپروکسن استفاده کنند. بیمار باید قبل از مصرف داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی با پزشک مشورت کند زیرا ممکن است این داروها با مکمل‌ها، ویتامین‌ها و/یا دیگر داروها تداخل دارویی ایجاد کند.
داروهای موضعی
کرم‌ها، اسپری‌ها، ژل‌ها و چسب‌ها که مستقیما روی پوست زانو قرار می‌گیرند نیز درد را تسکین می‌دهند. داروهای موضعی گزینه مناسبی برای افرادی هستند که می‌خواهند عوارض جانبی ناشی از مصرف داروهای خوراکی بر روی معده و روده را کاهش دهند.
- بی حسی‌های موضعی. کرم‌های بی حس کننده موضعی حاوی محرک‌های ضد تحریک، همچون وینترگرین یا اوکالیپتوس هستند که انتهای عصبی را تحریک کرده و باعث می‌شود مغز درد زانو را احساس نکند. این کرم‌ها معمولا به صورت بدون نسخه به فروش می‌رسند و در اکثر داروخانه‌ها موجود هستند.
- داروهای موضعی ضد التهابی غیر استروئیدی یا NSAIDs. این داروهای موضعی که حاوی دیکلوفناک NSAID هستند در درمان دردهای مجزای اسکلتی عضلانی موثر می‌باشند.
- چسب‌های لیدوکائین. لیدوکائین یک بی حس کننده موضعی است که مانع رسیدن سیگنال‌های درد به قلب می‌شود. از چسب‌هایی که دارای لیدوکائین پنج درصد هستند می‌توان مستقیما روی زانوی دردناک استفاده کرد. این چسب‌ها فقط با تجویز پزشک به فروش می‌رسند.
آنتی بیوتیک
بورسیت سپتیک پره پاتلار نیاز به درمان با آنتی بیوتیک دارد. انتخاب نوع آنتی بیوتیک به میکروارگانیزم ایجاد کننده‌ی عفونت، اگر شناخته شده باشد، بستگی دارد (عامل عفونت معمولا استافیلوکوک اورئوس است). اکثر افراد مبتلا به بورسیت سپتیک با آنتی بیوتیک به خوبی درمان می‌شوند. در مواردی که بیماری وخیم‌تر باشد بیمار باید در بیمارستان بستری شده و آنتی بیوتیک وریدی به او تزریق شود.
تزریق کورتیکواستروئید
تزریق کورتیکواستروئید یکی از اصلی‌ترین روش‌های درمان بورسیت است. در این روش پزشک از یک سوزن برای تزریق کورتیکواستروئید به مفصل استفاده می‌کند. اگر نگران درد ناشی از تزریق هستید، بدانید که اکثر پزشکان ابتدا از بی حسی موضعی برای بی حس کردن محل استفاده می‌کنند. همچنین ممکن است پزشک از اولتراسوند برای کمک در هدایت سوزن به محل دقیق استفاده کند. این تزریق‌ها به کاهش التهاب و تورم کمک می‌کنند هرچند ممکن است کمی قبل از بهبود، تورم و التهاب کمی تشدید شوند.
آسپیراسیون
Quadriceps Femoris Tendon تاندون فموریس کوادریسپس
Needle tip نوک سوزن
Femor فمور
پزشک از آسپیراسیون برای خالی کردن بورس، کاهش مایع اضافی و درمان التهاب استفاده می‌کند. پزشک سوزنی را وارد بورس آسیب دیده کرده و مایع اضافی را درون سرنگ می‌کشد. ممکن است آسپیراسیون درد و تورم موقت ایجاد کرده و بیمار مجبور شود برای کاهش احتمال تورم مجدد، دوره کوتاهی پس از تزریق از تثبیت کننده‌هایی همچون گچ یا آتل استفاده کند.
جراحی
بورسیت مزمن و بورسیت سپتیک زانو اگر وخیم باشند نیاز به جراحی دارند تا بورس آسیب دیده برداشته شود. این جراحی بورسکتومی نامیده می‌شود. برخی از پزشکان معتقدند که بورسیت سپتیک پره پاتلار نیاز به جراحی فوری و برداشت بورس عفونی دارد اما برخی دیگر از پزشکان با این گفته موافق نیستند. در بورسکتومی سنتی، برشی در زانو ایجاد شده و بورس پره پاتلار برداشته می‌شد. برخی از پزشکان به منظور کاهش عوارض جراحی، مانند حساسیت یا مشکل بهبود پوست، بورسکتومی آرتروسکوپی انجام می‌دهند. بورسکتومی آرتروسکوپی که روشی کمتر تهاجمی است بین ۱۵ تا ۳۰ دقیقه طول کشیده و معمولا نیاز به بخیه ندارد.
پیشگیری
برای پیشگیری از بورسیت زانو یا جلوگیری از بازگشت آن، موارد زیر را رعایت کنید:
- از زانوبند طبی استفاده کنید: اگر روی زانوهایتان کار می‌کنید یا ورزشی انجام می‌دهید که زانوهایتان در معرض خطر قرار می‌گیرند، از زانوبند طبی برای محافظت از زانوها استفاده کنید.
- استراحت کنید: اگر مدتی روی زانو نشسته یا زانو زده‌اید، به طور منظم استراحت‌های کوتاه داشته باشید تا پاها کشیده شده و زانوها استراحت کنند.
- بیش از حد در حالت چمباتمه ننشینید: خم شدن بیش از حد زانوها، فشار وارده به مفصل زانو را افزایش می‌دهد.
- وزن سالم داشته و آن را حفظ کنید. حفظ وزن سالم باعث کاهش فشار از روی زانو می‌شود.