سوالی که ممکن است برای شما بوجود آمده‌باشد این است که آیا سن خاصی برای جراحی زانو وجود دارد؟ این سوال گرچه جواب کاملا دقیق و مشخصی ندارد اما اصول کلی و تجربیاتی در این زمینه وجود دارد که میتواند برای نتیجه‌گیری مورد استفاده قرارگیرد. امروزه با تغییر سبک زندگی و تحرک پایین افراد، تغذیه نامناسب و چاقی، میزان بروز دردهای زانو علاوه بر سنین بالای ۵۰ سال، در سنین جوانی و میانسالی نیز افزایش یافته‌است و به تبع آن راهکارهای درمانی نیز تغییرات و پیشرفت‌هایی را شاهد بوده‌اند.
اصلی‌ترین دلایل دردهای زانو که در نهایت به جراحی مفصل زانو ختم می‌شود، آرتروز، روماتیسم و سوانحی است که به زانو آسیب می‌زنند. قاعده‌ی کلی این است که اگر فعالیت‌های روزانه‌ی شما که شامل نشستن، ایستادن، پیاده‌روی، رانندگی و کارکردن در اثر درد زانو دچار اختلال گردیده‌است حتما از راهکارهای پزشکی استفاده کنید، حتی اگر این راهکارها در نهایت توصیه به جراحی و تعویض کامل زانو داشته‌باشند.
چه کسانی برای جراحی زانو مناسب هستند؟
جراحی‌های تعویض مفصل زانو برای همه‌ی افراد دارای درد راهکار مناسبی نیست. بیشتر افرادی که جراحی زانو را تجربه می‌کنند در سنین ۵۰ تا ۸۰ سالگی خود هستند. گرچه سن یک فاکتور بسیار مهم در تصمیم‌گیری برای جراحی است اما به تنهایی کافی نیست. سلامت کلی فرد، شدت آسیب‌های وارده به زانو، میزان ناتوانی ایجاد شده در اثر درد زانو و تاثیر راهکارهای درمانی دیگر بر کاهش میزان درد از جمله فاکتورهایی هستند که باید بررسی شوند.
جراح زانو پس از کنار هم قراردادن تمام این فاکتورها تصمیم به جراحی زانو یا استفاده از روش‌های درمانی دیگر می‌گیرد.
جراحی تعویض مفصل زانو در سنین جوانی
یکی از فاکتورهایی که باعث کاهش کیفیت جراحی زانو می‌شود جوان‌بودن است! مواد استفاده شده در جراحی زانو دارای طول عمر مخصوص خود هستند و پس از چند سال دچار فرسودگی می‌شوند. برای اینکه پس از چند سال، فردی که زانوی خود را جراحی کرده‌است نیاز به بازبینی و عمل مجدد نداشته‌باشد جراح ممکن است به بیمار توصیه کند تا چند سال صبر نموده و سپس اقدام به جراحی نماید، مگر اینکه شدت آسیب به گونه‌ای باشد که نیاز به جراحی، الزامی باشد.
از طرفی میزان فعالیت افراد جوانتر نیز بیشتر است که این عامل در آسیب ایمپلنت‌های بکار رفته نقش دارد. شایع‌ترین مشکلات جراحی تعویض مفصل زانو شامل عفونت، شل شدگی پروتز و دررفتگی است. معمولا افرادی که در سنین جوانی اقدام به جراحی زانو کرده‌اند پس از ۱۵ تا ۲۰ سال نیاز به جراحی مجدد پیدا می‌کنند. اگر بتوان با روش‌های درمانی دیگر مانند فیزیوتراپی و دارودرمانی، زمان جراحی را به تاخیر انداخت، ممکن است جراحی به سنین بالاتر موکول شود اما در صورتیکه شدت آسیب بالا باشد و راهکارهای درمانی دیگر کارساز نباشند جراحی راهکاری غیرقابل اجتناب است.
جراحی تعویض مفصل زانو در سنین پیری
شایع‌ترین سنینی که جراحی تعویض زانو را تجربه می‌کنند سنین بالای ۵۰ سال هستند. شاید بتوان گفت افرادی که بیشترین کاهش کیفیت زندگی را در اثر درد زانو تجربه می‌کنند افراد در سنین ۸۰ و ۹۰ سالگی هستند. رهایی از درد و ناتوانی، کاهش وابستگی به دیگران و توان انجام فعالیت‌های محبوب مانند ورزش، مزیت‌هایی هستند که با جراحی زانو نصیب این افراد می‌شود. باید توجه داشت که در سنین بالا، روش‌های جراحی، بررسی بیمار و مراقبت‌های قبل و پس از جراحی باید به دقت و توسط تیم پزشکی باتجربه انتخاب شوند زیرا معمولا افراد در سنین بالا دارای مشکلات دیگری در کنار درد زانو هستند.
همچین مراقبت‌های پس از عمل گسترده‌ای برای این افراد باید در نظر گرفت و مراقبت در منزل این افراد نیز باید با دقت مدیریت شود.
چرا نباید جراحی زانو را به تاخیر انداخت؟
حدود ۹۰ درصد افرادی که جراحی زانو میتواند روی زندگی آنها تاثیر مثبت داشته‌باشد، با تاخیر بیش از اندازه اقدام به جراحی می‌کنند! اما تاخیر غیرمنطقی به دو دلیل میتواند در نهایت فرد را از فواید جراحی کم‌نصیب یا بی‌نصیب کند:
– آرتروز میتواند تحرک فرد را محدود کند که در نتیجه‌ی آن فرد نمی‌تواند ورزش یا فعالیت فیزیکی کافی داشته‌باشد. همین مسئله باعث ایجاد مشکلات دیگری در سلامت فیزیکی افراد می‌شود. همچنین درد مزمن و کم‌تحرکی میتواند افراد را دچار مشکلات روانی مانند افسردگی کند و همه‌ی این موارد یعنی کاهش کیفیت زندگی و افزایش مشکلات سلامتی.
– زمانی که فرد با تاخیر اقدام به تعویض زانو کند، نسبت به افرادی که در زمان مناسب جراحی کرده‌اند، سود کمتری از جراحی می‌برد. در افرادی که با تاخیر زانوی خود را جراحی کرده‌اند عملکرد بازیابی‌شده‌ی زانو کمتر بوده معمولا پس از بازیابی کامل سلامتی، در تحرک خود دچار محدودیت هستند.
بنابراین زمان مناسب برای جراحی یک سن مشخص و قابل اعمال برای همه‌ی افراد نیست و باید تمام عوامل بیان‌شده را در کنار هم سنجید و بر اساس فواید و مشکلات جراحی در طولانی‌مدت تصمیم گرفت.