جراحی برش استخوان یا استئوتومی زانو شامل برش استخوان جهت تصحیح محور زانو و بهبود عملکرد آن هنگام ابتلا به آرتروز مزمن، درد زانو، جراحی غضروف زانو یا بدشکلی‌های زانو است. جراحی برش استخوان برای بیمارانی به کار می‌رود که آرتروز آنها یک طرفه است؛ به این معنا که تنها بخشی از مفصل زانوی آنها درگیر آرتروز شده‌است. هدف از این نوع جراحی این است که مقداری از وزن وارد بر قسمت مبتلا به آرتروز را جابجا کرده و بر روی قسمتی که دارای ساختاری سالم و غیر دردناک است بیاندازند.
اگر شما نیز با توجه به سن و سبک زندگیتان علائمی شبیه این دارید جهت مشاوره یا رزرو نوبت میتوانید از این لینک اقدام نمایید
در این جراحی استخوان‌های متصل به زانو بریده شده و شکل و راستای آنها تغییر می‌کند و معمولا بر روی افراد فعال و در سنین کمتر از ۶۰ سال انجام می‌گیرد. افرادی که این جراحی بر روی آنها انجام می‌گیرد معمولا پس از ۱۰ تا ۱۵ سال نیاز به جراحی تعویض مفصل زانو خواهندداشت. دو نوع معمول استئوتومی زانو وجود دارد:
در حالت اول استخوان درشت‌نی بریده شده و تغییر شکل می‌دهد و در حالت دوم استخوان ران برش یافته و تغییر شکل در آن ایجاد میشود. آرتروز زانو به تخریب غضروف زانو گفته میشود. گاهی مشاهده میشود که غضروف مفصل زانو در قسمت‌هایی نازک‌تر از سایر بخش‌ها است. در این حالت می‌توان با ایجاد یک برش عرضی در استخوان بالای مفصل زانو یا پایین آن موجب تغییر شکل زانو و انتقال فشار بر قسمت‌هایی که غضروف در آنجا ضخیم‌تر است شد. اینکه آرتروز زانو به چه علت باعث درد میشود از فردی به فرد دیگر متغیر است اما فاکتورهایی وجود دارند که در افرادی که آرتروز آنها موجب درد شده‌است مشاهده شده‌اند. از جمله‌ی این فاکتورها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- التهاب که در نتیجه آسیب و پارگی غضروف زانو ایجاد میشود.
- فشار نامناسب و غیر طبیعی بر مفصل که در نهایت باعث ایجاد فشار نامناسب بر رباط‌ها و تاندون‌های زانو میشود.
- درد در استخوان که به دلیل فشار مکانیکی ایجاد میشود.
- با تغییر شکل استخوان و ایجاد یک الگوی مناسب در استخوان‌ها باعث خواهدشد تا این فاکتورها دستخوش تغییر شده و در نهایت میزان درد زانو کاهش یابد.
مزایا و معایب جراحی برش استخوان زانو (استئوتومی زانو)
استئوتومی زانو سه هدف اصلی را دنبال می‌کند:
- انتقال وزن از قسمتی از زانو که دچار آرتروز است به قسمتی که سالم است.
- تصحیح نقص موجود در راستای زانو
- افزایش طول عمر مفصل زانو
یکی از مزایای این روش این است که با حفظ آناتومی زانوی خود فرد می‌تواند نیاز به تعویض زانو را برای سال‌های زیادی به تعویق بیندازد. مزیت دیگر این روش این است که پس از این جراحی هیچ محدودیتی برای انواع فعالیت‌های فیزیکی ایجاد نمی‌شود. به این معنا که فرد قادر خواهدبود تمام فعالیت‌های دلخواه خود را انجام داده و حتی در ورزش‌های سنگین شرکت کند. معایب این روش این است التیام درد آرتروز پس از جراحی قابل پیش‌بینی نیست این در حالی است که در تعویض جزئی یا کلی مفصل زانو این مسئله قابل پیش‌بینی است.
مشکل دیگر این روش این است که به طور معمول فرایند بازیابی سلامتی پس از این نوع جراحی طولانی‌تر و سخت‌تر است زیرا پس از جراحی فرد قادر نخواهدبود تا وزن خود را بر روی زانوی جراحی‌شده بیندازد. باید توجه داشت که گاهی از اوقات جراحی استئوتومی می‌تواند جراحی تعویض زانو را در آینده با چالش روبرو کند. با توجه به اینکه نتایج حاصل از جراحی تعویض کامل یا جزئی زانو بسیار موفقیت آمیز بوده‌اند استئوتومی زانو کمتر استفاده شده‌است اما در هر حال به عنوان یک گزینه برای بسیاری از بیماران مطرح است.
قبل از جراحی برش استخوان :
قبل از جراحی، پزشک بیهوشی به ارزیابی فرد خواهدپرداخت. جراحی می‌تواند با دو نوع بیهوشی پیش رود. نوع اول، بیهوشی عمومی بوده و فرد به طور کامل به خواب می‌رود. در بیهوشی نوع دوم که بیهوشی نخاعی است، فرد بیدار است اما از کمر به پایین بی‌حس است. همچنین قبل از جراحی، پزشک جراح نیز زانو را بررسی کرده و محل جراحی را مشخص می‌کند.
فرآیند جراحی برش استخوان :
جراحی استئوتومی زانو معمولاً بین ۱ تا ۲ ساعت به طول می‌انجامد. در این جراحی ابتدا یک برش در مقابل زانو ایجاد میشود. سپس بر اساس ساختار زانو و محل آسیب، یک شکاف در استخوان موردنظر ایجاد میشود. با استفاده از یک صفحه و چند پیچ دو طرف این شکاف به یکدیگر متصل می‌شوند و تغییر شکل در استخوان صورت می‌گیرد. گاهی نیز به جای صفحات مصنوعی از پیوندهای استخوانی برای پرکردن شکاف استفاده میشود.
عوارض جراحی برش استخوان :
مانند هر نوع جراحی دیگری استئوتومی زانو نیز با خطراتی همراه است. پزشک جراح فرد بیمار را قبل از جراحی از این خطرات آگاه می‌کند و پس از جراحی نیز اقدامات لازم برای دوری از این خطرات انجام میشود. معمول‌ترین عوارض مشاهده‌شده پس از جراحی شامل موارد زیر هستند:
- ایجاد عفونت
- ایجاد لخته‌های خونی
- سفتی مفصل زانو
- آسیب به رگ‌های خونی و اعصاب
- شکست در ترمیم استئوتومی
برخی اوقات لازم است تا یک جراحی تکمیلی نیز انجام شود از جمله زمانی که با شکست در ترمیم استئوتومی مواجه هستیم
بازیابی سلامتی پس از جراحی برش استخوان :
- مرخصی از بیمارستان: به طور معمول فرد بیمار پس از یک یا دو روز بستری‌شدن در بیمارستان اجازه‌ی مرخصی خواهدداشت.
- مدیریت درد: پس از جراحی وجود درد امری طبیعی است. پزشک و پرستاران پس از جراحی اقدامات لازم برای به حداقل‌رساندن درد را انجام خواهندداد. باید توجه داشت که برخی از داروهایی که برای کاهش درد استفاده می‌شوند احتمال اعتیاد را به همراه دارند بنابراین لازم است در مورد مصرف آنها با پزشک متخصص مشورت گردد.
- تحمل وزن: به احتمال بسیار زیادی پس از جراحی لازم خواهدبود تا فرد از عصا به مدت چند هفته استفاده کند. همچنین زانو در داخل آتل خواهدبود تا از ضربات احتمالی به محل جراحی در حین ترمیم جلوگیری شود. اینکه چه زمانی فرد می‌تواند نیروی وزن خود را بر روی پای جراحی‌شده قرار دهد با تشخیص پزشک متخصص صورت می‌گیرد. تا زمان بهبودی، مراجعه به پزشک و بررسی وضعیت زانوی عمل‌شده توسط تصاویر اشعه ایکس لازم خواهدبود.
در طی بازیابی سلامتی، تمرینات ورزشی مناسب برای حفظ دامنه‌ی حرکت زانو توسط یک فیزیوتراپ به فرد آموزش داده‌خواهدشد. این حرکات علاوه بر حفظ بازه‌ی حرکتی زانو کمک می‌کنند تا زانو قدرت خود را حفظ کرده و زودتر ترمیم یابد. فرایند بازیابی فعالیت کامل بدن بین ۳ تا ۶ ماه پس از جراحی طول خواهدکشید.