کیست مینیسک یک بخش بیرون‌زده از مایع مفصلی است که در حاشیه پیرامونی مینیسک قرار گرفته و اغلب با پارگی افقی مینیسک همراه است. این شرایط همچنین می‌تواند به خاطر آسیب‌دیدگی در نتیجه وارد شدن فشار به منیسک ایجاد شود. در این حالت، برای تشخیص دقیق پارگی مینیسک از اسکن ام آر آی (MRI) استفاده می‌شود تا به این ترتیب بتوان از امکان استفاده از روش‌های فیزیوتراپی یا لزوم استفاده از روش‌های جراحی برای رفع مشکل بیمار اظهارنظر کرد.
اگر شما نیز علائمی شبیه به این دارید و با توجه به سن و سبک زندگیتان وجود دارد، هر چه سریع‌تر برای مشاوره و تشخیص بیماری به متخصص مراجعه کرده و از مشکلات بعدی پیشگیری کنید. جهت مشاوره یا رزرو نوبت می‌توانید از طریق این لینک اقدام فرمایید .
کیست مینیسک یک نوع برآمدگی مایع مفصل در طول حاشیه پیرامونی مینیسک است. همان‌طور که قبلاً گفته شد، این شرایط معمولاً با پارگی مینیسک و جریان مایع مفصلی و انتقال آن از محل مناسب ارتباط دارد. این شرایط معمولاً در ناحیه طرفی زانو مشاهده می‌شود.
علائم
در این شرایط بیمار با ایجاد یک برآمدگی محکم در ناحیه داخل زانوی خود مواجه می‌شود. علاوه بر این در نتیجه این شرایط ممکن است فرد با علائم آسیب‌دیدگی مینیسک همچون قفل شدن یا خالی شدن زانو نیز مواجه شود. کیست مینیسک می‌تواند بدون درد بوده یا برای بیمار درد و ناراحتی به همراه داشته باشد. در اکثر موارد درد و ناراحتی در هنگام ایستادن احساس می‌شود. علائم دیگر شامل انحراف زانو، تورم در سمت داخلی و کناره‌های مفصل زانو و ضعف یا لنگیدن است. پزشک احتمالاً برای تشخیص شرایط از اسکن ام آر آی استفاده کرده و به این ترتیب ایجاد پارگی منیسک را تشخیص می‌دهد.
علت
روماتیسم مفصلی
روماتیسم مفصلی یک بیماری التهابی است که باعث درد، ورم و التهاب مفصل زانو می‌شود. در برخی موارد ممکن است سطوح پوشاننده مفصل زانو هم در اثر این بیماری آسیب ببیند.
روماتیسم مفصلی به عنوان یک بیماری خودایمنی شناخته می‌شود. سیستم ایمنی بدن انسان در حالت معمول آنتی‌بادی‌هایی را تولید می‌کند که به باکتری‌ها و ویروس‌های بیماری‌زا حمله می‌کنند و آن‌ها را از بین می‌برند. اما در افرادی که به بیماری‌های خودایمنی مبتلا می‌شوند، سیستم ایمنی بدنشان آنتی‌بادی‌هایی بر علیه بافت‌های سالم خود بدن تولید می‌کند که به این بافت‌ها حمله می‌کنند. علت بروز این بیماری‌ها به درستی مشخص نیست. به نظر می‌رسد که در بعضی افراد، احتمال ابتلاء به چندین بیماری مختلف از جمله چند بیماری خودایمنی به طور همزمان زیاد است.
در بیمارانی که از روماتیسم مفصلی زانو رنج می‌برند، آنتی‌بادی‌ها بر علیه غشای پوشاننده سطح مفصل که “سینوویوم” نام دارد، ساخته می‌شود. در نتیجه، در داخل و اطراف مفصل زانو التهاب ایجاد می‌شود. به مرور زمان این التهاب باعث آسیب‌دیدگی مفصل زانو و سطوح مفصلی و نیز ساییدگی سر استخوان‌هایی که در مفصل زانو قرار دارند، خواهد شد.
علائم روماتیسم مفصلی
علائم روماتیسم مفصلی در مراحل اولیه آن ممکن است خیلی مبهم و مشابه با علائم بسیاری از بیماری‌های دیگر باشد. همچنین نوع و شدت علائم این بیماری در بیماران مختلف ممکن است متفاوت باشد. شایع ترین علائم عبارتند از:
- درد زانو
- داغی مفاصل
- ورم مفاصل
- ورم غدد
- بیحالی و ضعف شدید
- خشکی مفاصل در اول صبح
- تب
- کم‌اشتهایی یا کاهش وزن
- ایجاد برآمدگی‌های سفت در زیر پوست
تشخیص و آزمایش‌های تشخیصی
بیماری روماتیسم مفصلی زانو را نمی‌توان تنها با انجام یک آزمایش به طور قطعی تشخیص داد، بنابراین پزشکان معمولاً برای تشخیص این بیماری از یک سری آزمایش‌های مختلف استفاده می‌کنند. این آزمایش‌ها با هدف بررسی ساختار مفصل زانو و یا اندازه‌گیری میزان التهاب موجود در بدن انجام می‌شود. مهم‌ترین این آزمایش‌ها شامل موارد زیر است:
- سرعت رسوب گلبول قرمز (که به اختصار به آن EST گفته می‌شود): این یک آزمایش خونی است که طی آن سرعت رسوب گلبول‌های قرمز خون به ته یک لوله آزمایش اندازه‌گیری می‌شود. هر چقدر این سلول‌ها با سرعت بیشتری ته‌نشین شوند، شدت التهاب موجود در بدن بیشتر است.
- عامل روماتوئیدی (RF): در حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد از افرادی که پروتئینی به نام عامل روماتوئیدی در خون آن‌ها وجود دارد، به بیماری روماتیسم مفصلی مبتلا هستند.
- عکسبرداری اشعه ایکس و ام آر آی: گاهی اوقات از این آزمایش‌های عکسبرداری برای تعیین میزان آسیب‌دیدگی استخوان‌های مفصل زانو و یا تشخیص ورم بافت‌های نرم استفاده می‌شود. همچنین نتایج این آزمایش‌ها به عنوان مدارک مهمی برای مقایسه با آزمایش‌هایی که در آینده انجام خواهد شد، نگهداری می‌شود.
درمان
از آنجایی که بیماری روماتیسم مفصلی درمان قطعی ندارد، روند معالجه بیماران معمولاً تا پایان طول عمر آنان ادامه خواهد داشت و بیشتر بر تسکین علائم بیماری و نیز جلوگیری از آسیب‌دیدگی بیشتر زانو و یا کاهش سرعت این آسیب‌ها متمرکز می‌باشد. بیماران باید این نکته را درک کنند که روماتیسم مفصلی یک بیماری چندسیستمی است و می‌تواند اندام‌های متعددی از قبیل ریه‌ها، مغز استخوان، چشم‌ها و دستگاه قلبی عروقی را درگیر نماید.
انجام اقدامات خودمراقبتی می‌تواند به بیماران در کنترل علائم روماتیسم مفصلی زانو کمک کند. ورزشهای سبک مانند پیاده‌روی، شنا و ایروبیک در آب می‌تواند در تقویت عضلات اطراف مفصل‌ها تأثیر خوبی داشته باشد. گرم کردن زانو هم به تسکین درد زانو و شل کردن عضلات کمک می‌کند، اما سرد کردن می‌تواند باعث کند و مبهم شدن درد می‌شود. استفاده از تکنیک‌های ریلکسیشن از قبیل تنفس عمیق، هیپونتیزم درمانی و تجسم خلاق نیز به کاهش درد زانو کمک می‌کند.
درمان‌های دارویی
داروهای تجویزی و بدون نسخه زیادی برای درمان روماتیسم مفصلی زانو وجود دارد، اما برخی از این داروها ممکن است عوارض جانبی خطرناکی داشته باشند که بیمار باید حتماً مراقب آن‌ها باشد. معمولاً بیماران این داروها را به صورت ترکیبی مصرف می‌کنند. رایج‌ترین داروها برای روماتیسم مفصلی عبارتند از:
- داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی: این دسته از داروها از قبیل ایبوپروفن (که معمولاً با نام آدویل یا موترین شناخته می‌شود) و ناپروکسن (یا آلِو)، درد و التهاب را کاهش می‌دهند. دوزهای بالاتری از این داروها هم وجود دارد که حتماً باید توسط پزشک تجویز شود.
- استروئیدها: داروهای کورتیکواستروئید تجویزی از قبیل پردنیزون و متیل پردنیزون (مدرول)، از طریق خاصیت بازدارندگی سیستم ایمنی بدن، به کنترل التهاب و کند کردن روند آسیب‌دیدگی مفصل کمک می‌کنند.
- داروهای ضد روماتیسم (DMARD): این داروها می‌توانند از آسیب‌دیدگی دائمی مفصل زانو و بافت‌های آن جلوگیری کنند. داروهای ضد روماتیسم شامل متوترکسات (روماترکس، ترکسال)، لفلونامید (آراوا)، هیدروکسی کلروکوئین (پلاکوئنیل) و غیره می‌باشد.
- داروهای تضعیف کننده سیستم ایمنی: این داروها در تضعیف عملکرد سیستم ایمنی بدن تأثیر دارند و مهم‌ترین آن‌ها شامل آزاتیوپرین (ایموران، آزاسان)، سیکلوسپورین (نئورال، ساند ایمون و جنگراف) و سیکلوفسفامید (سیتوکسان) می‌باشد.
- داروهای بیولوژیکی: این داروها در واقع بازدارنده پروتئین‌هایی به نام سایتوکین‌ها هستند که باعث ایجاد التهاب در بدن می‌شوند. مهم‌ترین داروهای بیولوژیکی شامل اتانرسپت (انبرل)، اینفلیکسیماب (رمی‌کید) و ادالیمومب (هومیرا) می‌باشند.
یکی دیگر از روش‌های مؤثر برای درمان روماتیسم مفصلی، انجام عمل جراحی می‌باشد که در مواقعی استفاده می‌شود که داروهای فوق نتواند از آسیب‌دیدگی مفصل زانو جلوگیری کند یا نتواند شدت این آسیب‌ها را کاهش دهد. عمل‌های جراحی برای بیماری روماتیسم مفصلی شامل ترمیم تاندون و تعویض کامل مفصل می باشد. در جراحی تعویض مفصل، یک مفصل مصنوعی به جای مفصل آسیب‌دیده زانو قرار داده می‌شود.
تزریق در مفصل
تزریق استروئید به داخل مفصل زانو می‌تواند ورم، درد و خشکی این مفصل را کاهش دهد. اما تزریقات مکرر ممکن است باعث خرابی بیشتر مفصل زانو شود. داروهای استروئید را می‌توان در غشای تاندون‌ها نیز برای کاهش ورم ناشی از التهاب پوشش تاندون (تنوسینوویت) تزریق کرد. اما این درمان با وجود آنکه می‌تواند در کاهش التهاب بسیار مؤثر باشد، در عین حال ممکن است باعث تشدید پارگی تاندون شود.
برای درمان روماتیسم مفصلی زانو روش‌های غیر جراحی دیگری مانند استفاده از زانو بند طبی، ورزشهای زانو، فیزیوتراپی و … وجود دارد.
سینووکتومی
مشکل بیمار در مراحل اولیه بیماری روماتیسم مفصلی، اغلب شامل درد، ورم و خشکی مفصل زانو می‌باشد. تولید مایع مفصلی هم افزایش می‌یابد و به تدریج بسیاری از علائمی که مربوط به سینوویوم یا همان لایه پوشاننده سطح مفصل هستند، بروز پیدا می‌کنند. در اغلب موارد، عمل سینووکتومی یا حذف غشای سینوویوم از سطح داخلی مفصل می‌تواند باعث کاهش علائم التهاب و ورم زانو در طی یک دوره زمانی معین شود. البته این دوره زمانی غالباً طولانی است. حذف غشای سینوویوم ممکن است از طریق تزریق مستقیم یک داروی سمی برای سلول‌ها به درون فضای مفصل انجام شود. علاوه بر آن، امکان انجام این جراحی به روش آرتروسکوپی و با حداقل تهاجم نیز وجود دارد.
تعویض مفصل
در مواردی که آسیب‌دیدگی سطوح مفصل زانو به اندازه‌ای پیشرفت کند که پوشش سطح داخلی این مفصل به طور کامل از بین برود یا باعث درد، ورم و خشکی شدید و بی‌وقفه زانو شود و یا مفصل زانو به صورت پیوسته تغییر شکل پیدا کند و عملکرد کلی آن ضعیف شود، از عمل جراحی تعویض مفصل زانو برای درمان آن استفاده می‌شود. این شدت از بیماری اغلب باعث ضعیف شدن و ناتوانی بیش از حد زانو می‌شود. اگر درمان‌های عمومی، مصرف دارو، آتل‌بندی و استفاده از وسایل کمکی و ارتز، اثربخشی کافی را در رفع علائم التهاب نداشته باشد، جراحی تعویض مفصل زانو انجام می‌شود.
در جریان عمل جراحی تعویض مفصل زانو، ابتدا بیهوشی عمومی بر روی بیمار اعمال می‌شود و سپس جراح یک برش بر روی مفصل زانو ایجاد می‌کند، استخوان کشکک را کنار می‌زند و سطوح آسیب‌یده مفصل را می‌برد و جدا می‌کند. پس از آنکه مراحل آماده‌سازی سطح مفصل به طور کامل انجام شد، جراح یک مفصل مصنوعی به جای آن قرار می‌دهد. جراح قبل از آنکه بریدگی مفصل را با بخیه ببندد، ابتدا با خم و راست کردن زانوی شما، مفصل مصنوعی جدید را امتحان می‌کند و تنظیمات لازم را بر روی آن انجام می‌دهد تا از عملکرد درست آن اطمینان حاصل کند. جراحی تعویض مفصل زانو معمولاً حدود ۲ ساعت زمان می‌برد.
بعد از جراحی تعویض مفصل، بیمار معمولاً بین ۳ تا ۵ روز در بیمارستان می‌ماند. انجام درمان‌های فیزیوتراپی و توانبخشی بعد از مرخص شدن از بیمارستان می‌تواند به بهبودی سریع‌تر بیمار کمک کند. در بیماران مبتلا به روماتیسم مفصلی که در حالت عادی اضافه وزن ندارند، حتی در صورتی که سایر مفاصل بدن آسیب ببیند و عملکرد کلی آن‌ها ضعیف شود، مفصل مصنوعی تعویض شده دچار فرسودگی نمی‌شود و معمولاً تا پایان عمر بیمار دوام خواهد داشت.