یکی از آسیب های زانو کشیدگی یا پارگی لیگامان متقاطع (صلیبی) خلفی (پشتی) است. لیگامان متقاطع خلفی در وسط مفصل زانو قرار گرفته است و مانع از لغزیدن بالای ساق به سمت عقب میشود.
صدمه این لیگامان مانند آسیب به دیگر لیگامان های زانو شایع نیست. آسیب معمولا خفیف بوده و کشف آن ممکن است مشکل باشد و ممکن است همراه با صدمه به دیگر لیگامان های زانو یا آسیب به منیسک یا غضروف مفصلی باشد.
آناتومی کاربردی
زانو بزرگترین مفصل بدن است. این مفصل از کنار هم قرار گرفتن سه استخوان تشکیل شده است. قسمت پایینی استخوان ران، قسمت بالایی استخوان ساق و استخوان کشکک.
قسمت انتهای پایینی ران روی ساق حرکات لولایی دارد و کشکک در فرورفتگی شیار مانند پهنی که در جلوی انتهای پایینی ران قرار دارد میتواند به طرف بالا و پایین حرکت کند. مفصل زانو لیگامان های قوی دارد که استخوانها را به یکدیگر متصل میکند.
این لیگامان ها مانع میشوند که استخوان های تشکیل دهنده مفصل در هر جهتی حرکت کنند. به زبان دیگر وظیفه آنها اجازه و تسهیل حرکت استخوان ها فقط در جهت های خاص است.
مهم ترین جهتی که لیگامان های زانو اجازه حرکت میدهند خم و راست شدن زانو است گرچه زانو در جهات دیگر هم حرکات خفیفی دارد. زانو چهار لیگامان مهم دارد که عبارتند از لیگامان متقاطع قدامی یا ACL لیگامان متقاطع خلفی یا PCL لیگامان کلترال داخلی یا MCL لیگامان کلترال خارجی یا LCL
آسیب رباط صلیبی پشتی چه انواعی دارد
آسیب این لیگامان ممکن است بصورت فقط یک کشیدگی باشد و یا ممکن است لیگامان دچار پارگی ناقص یا پارگی کامل شود. پارگی ناقص معمولا شایعترین اتفاق است و اکثراً خودبخود بهبود میابد.
لیگامان متقاطع خلفی لیگامان قوی است و برای پارگی آن نیروی زیادی مورد نیاز است. این لیگامان با مکانیسم های متفاوتی پاره میشود. ضربه مستقیم داشبورد اتومبیل به جلوی زانو در هنگام تصادف میتواند موجب به عقب رفتن قسمت بالایی ساق در محل مفصل زانو شده و این لیگامان را پاره کند.
موقعی که یک فوتبالیست روی زانوی خم شده اش به زمین میخورد این لیگامان ممکن است پاره شود. چرخش شدید زانو یا بیش از حد صاف شدن زانو هم ممکن است موجب آسیب این لیگامان شود. کسانی که دچار فقط پارگی این لیگامان شده اند و قسمت های دیگر زانویشان صدمه ندیده است معمولا زانوی پایداری داشته و میتوانند به فعالیت ورزشی بازگردند
علائم آسیب رباط صلیبی پشتی
درد و تورم بلافاصله بعد از آسیب رباط صلیبی پشتی بوجود میاید. زانو دچار محدودیت حرکت شده و راه رفتن برای بیمار مشکل میشود.
تشخیص آسیب رباط صلیبی خلفی زانو
مهمترین راه های تشخیص این آسیب توسط پزشک اطلاعاتی است که وی از علائم بیمار و نحوه ایجاد آسیب میگیرد و معاینه ایست که وی از زانوی بیمار بعمل میاورد.
با این حال دیگر روش های تصویربرداری مانند رادیوگرافی ساده و ام آر آی MRI هم میتواند به تشخیص این آسیب کمک کند. اگر زمانی بیش از سه ماه از آسیب به این لیگامان گذسته باشد ممکن است روش های تصویربرداری نتوانند اطلاعات مفیدی در اختیار قرار دهند.
درمان آسیب رباط صلیبی پشتی
در پارگی رباط صلیبی خلفی در صورتیکه آسیب فقط محدود به لیگامان متقاطع خلفی باشد در غالب موارد معمولا نیازی به عمل جراحی نبوده و درمان غیر جراحی است.
درمان غیر جراحی
شامل استفاده از سرمای موضعی در روی زانو، استراحت، بالا نگه داشتن زانو و کمپرس خفیف زانو با بستن آن است. زانو باید مدتی با یک زانوبند مناسب بسته شود تا از حرکات نامناسب زانو جلوگیری شود.
در این مدت باید با استفاده از عصا مانع اعمال نیروی وزن به اندام آسیب دیده شد. بعد از مدتی با استفاده از فیزیوتراپی باید دامنه حرکات کامل زانو را مجدداً بدست آورده و با انجام نرمش های بخصوصی قدرت عضلات ران بخصوص عضله چهارسر ران را افزایش داد.
درمان جراحی
در صورتی که بجز لیگامان متقاطع خلفی دیگر لیگامان های زانو نیز آسیب دیده باشند و یا در مواردی که این پارگی همراه با شکسته شدن و کنده شدن تکه استخوانی از استخوان تیبیا باشد، ممکن است پزشک ارتوپد تصمیم به استفاده از عمل جراحی بگیرد.
پارگی های لیگامان متقاطع خلفی معمولا با بخیه زدن ساده بهبود نمیابند. درمان جراحی این پارگی را بازسازی مینامند به این علت که پزشک ارتوپد بافت دیگری را که معمولا یک لیگامان است از قسمت دیگری از بدن به ناحیه ای که لیگامان متقاطع خلفی بوده است منتقل میکند تا این بافت جایگزین بافت قبلی شده و داربستی برای ترمیم لیگامان شود.
این بافت ها راگرافت مینامند. جراحی بازسازی لیگامان متقاطع خلفی امروزه بیشتر با استفاده از آرتروسکوپ انجام میشود. جراحی ارتروسکوپی اجازه میدهد تا بیمار درد کمتری بعد از جراحی داشته باشد، زودتر از بیمارستان مرخص شود و طول زمان بازپروری کمتر شود.
بازپروری بعد از جراحی
بازگشت دوباره بیمار به کار نیازمند گذشت زمان است و این زمان بسته به شدت آسیب و همراه بودن یا نبودن با آسیب به لیگامان های دیگر زانو متغیر است. معمولا برای برگشت به کار پشت میز، گذشت چند هفته کافی است. باز گشت به کار بدنی قوی نیاز به چند ماه زمان دارد و بهبودی کامل معمولا بعد از شش تا دوازده ماه اتفاق میفتد.
درمان پارگی لیگامان متقاطع خلفی چه با استفاده از عمل جراحی باشد و چه بدون آن، بیمار نیاز به انجام فیزیوتراپی دارد. در مرحله اول فیزیوتراپی تاًکید بر بدست آوردن حرکات کامل زانو است. در مرحله بعدی عضلات اطراف زانو تقویت میشوند و در مرحله نهایی ورزشکار آماده میشود تا بتواند حرکات ورزشی را با اندام تحتانی به درستی و با هماهنگی کامل انجام دهد.