علائم و درمان آرتروز و ساییدگی مفصل زانو

آرتروز زانو چیست؟

آرتروز التهاب یک یا چند مفصل است که علائم اولیه آن شامل درد، تورم و خشکی مفصل می‌باشد. هر مفصلی در بدن ممکن است به این بیماری مبتلا شود، اما بروز آن در زانوها شایع‌تر است. آرتروز زانو می‌تواند انجام بسیاری از فعالیت‌های روزمره، مانند راه رفتن و یا بالا رفتن از پله را دشوار سازد. ساییدگی زانو در بسیاری از افراد علت اصلی از دست رفتن زمان کاری، ناتوانی و از کار افتادگی جدی است. انواع اصلی ارتروز که بر زانو تأثیر می‌گذارد شامل آرتروز زانو، روماتیسم مفصل زانو و آرتروز پس از سانحه می‌باشد.

علائم و نشانه‌های آرتروز زانو چیست؟

آرتروز مفصل زانو ممکن است دردناک و ملتهب باشد. به طور کلی، بروز درد به تدریج در طول زمان رخ می‌دهد، هر چند ممکن است شروع ناگهانی نیز داشته باشد. علائم دیگر آن عبارتند از:

مفصل زانو ممکن است خشک و متورم شود و خم و راست کردن زانو را مشکل سازد.
درد زانو و تورم آن ممکن است در هنگام صبح و یا پس از نشستن یا استراحت، بدتر شود.
فعالیت شدید ممکن است باعث تشدید درد شود.
تکه‌های آزاد غضروف و بافت‌های دیگر می‌تواند در حرکت نرم و راحت مفاصل اختلال ایجاد کند. در هنگام حرکت کردن، زانو ممکن است “قفل” شده و یا اصطلاحاً ” خشک ” شود. همچنین ممکن است صدای قژقژ، کلیک، یا صدای تق تق زانو (کریپتوس) شنیده شود.
درد زانو ممکن است موجب احساس ضعف و یا خمیدگی زانو شود.
بسیاری از افراد مبتلا به ارتروز زانو متوجه افزایش درد مفصل زانوی خود در هوای بارانی می‌شوند.
معاینه و آزمایشات لازم
در طول مراجعه، پزشک سؤالاتی را در مورد علائم و تاریخچه پزشکی شما پرسیده و معاینه فیزیکی انجام می‌دهد. احتمالاً آزمایش‌های تشخیصی مانند اشعه ایکس و یا آزمایش خون را نیز برای شما تجویز می‌کند.

معاینه فیزیکی

در طول معاینه فیزیکی، پزشک وجود علائم زیر را بررسی خواهد کرد:

تورم مفاصل، گرما، یا قرمزی
حساسیت به لمس بودن زانو
محدوده حرکتی غیرفعال (با کمک) و فعال (بدون کمک) زانو
بی‌ثباتی مفصل
کریپتوس (احساس تق تق در داخل مفصل) در هنگام حرکت زانو
احساس درد در هنگام تحمیل وزن بر روی زانو
آزمایشات عکس‌برداری
اشعه ایکس: این آزمایش، تصاویر دقیقی از ساختارهای متراکمی مانند استخوان را ارائه می‌دهد. این تصاویر می‌تواند به تشخیص اشکال مختلف ورم مفاصل کمک ‌کند. تصاویر اشعه ایکس از مفصل متورم زانو ممکن است تنگ شدن فضای مفصلی، تغییرات استخوان و تشکیل خارهای استخوانی (استئوفیت) را نشان دهد.
تست‌های دیگر: گاهی اوقات، تصاویر ام آر آی، سی ‌تی اسکن و یا اسکن استخوان ممکن است برای تعیین وضعیت استخوان و بافت‌های نرم زانو مورد نیاز باشد.
روش‌های درمان
هیچ درمانی برای التهاب مفاصل وجود ندارد، اما چندین روش درمان وجود دارد که ممکن است به تسکین درد و از کارافتادگی کمک کند.

روش‌های غیر جراحی

همانند دیگر عوارض ارتروزی، درمان اولیه ارتروز زانوها با روش‌های غیرجراحی انجام می‌گیرد. پزشک شما ممکن است طیف وسیعی از گزینه‌های درمان را به شما توصیه کند.

درمان فیزیکیورزش‌های مخصوص می‌تواند به افزایش دامنه حرکت و انعطاف‌پذیری مفصل زانو و همچنین تقویت عضلات پا کمک کند. پزشک یا درمانگر فیزیکی می‌توانند به تنظیم یک برنامه ورزشی فردی که مطابق با نیازها و شیوه زندگی شما باشد، کمک کنند.

ابزارهای کمکی

استفاده از ابزارهایی مانند عصا، پوشیدن کفش جاذب شوک یا کفی طبی و یا پوشیدن بریس زانو یا زانوبند می‌تواند مفید باشد. بریس زانو با بهبود ثبات و عملکرد زانو می‌تواند مفید باشد، به خصوص اگر ارتروز در یک طرف مفصل زانو متمرکز باشد. دو نوع بریس وجود دارد که اغلب برای درمان آرتروز زانو مورد استفاده قرار می‌گیرد، بریس کاهنده فشار که وزن بدن را از بخش آسیب‌دیده زانو بر می‌دارد، در حالی که بریس”زانو بند” به تحمل کل بار زانو کمک می‌کند.

داروها

انواع مختلفی از داروها در درمان آرتروز زانو مفید هستند. از آنجا که افراد پاسخ متفاوتی به داروها نشان می‌دهند، پزشک برای تعیین داروها و دوز ایمن و مؤثر آن‌ها، وضعیت بیمار را دقیقاً بررسی می‌کند.

داروهای ضددرد غیرمخدر (بدون نسخه) و داروهای ضدالتهاب معمولاً انتخاب اول برای درمان ارتروز زانو می‌باشند. استامینوفن ساده، یک داروی بدون نسخه ضددرد است که می‌تواند در کاهش درد آرتروز مؤثر واقع شود.

همانند تمام داروها، مسکن‌های بدون نسخه می‌تواند عوارض جانبی و تداخل با دیگر داروها داشته باشند. حتماً در مورد عوارض جانبی احتمالی داروها با پزشک خود صحبت کنید.
نوع دیگری از مسکن‌های درد، داروهای ض التهابی غیراستروئیدی و یا NSAID (مانند ایبوپروفن و ناپروکسن) هستند که بدون نسخه و یا با تجویز پزشک در دسترس قرار می‌گیرند.
کورتیکواستروئیدها (موسوم به کورتیزون) داروهای ضدالتهابی هستند که به مفصل زانو تزریق می‌شوند. تزریق این داروها سبب تسکین درد و کاهش التهاب مفصل می‌شود. با این حال، اثرات آن همیشگی نیست. پزشک ممکن است به دلیل عوارض جانبی احتمالی، تعداد تزریقات را به سه یا چهار بار در سال برای هر مفصل محدود کند.
تغییر شیوه زندگی
با برخی تغییرات در زندگی روزانه می‌توانید مفصل زانوی خود را محافظت کنید و روند پیشرفت ارتروز را آهسته‌تر کنید.

فعالیت‌هایی که باعث تشدید بیماری می‌شود (مانند بالا رفتن از پله) را به حداقل برسانید.
با جایگزینی فعالیت‌های پُر برخورد (مانند دویدن یا تنیس) با فعالیت‌های کم‌‌برخورد (مانند شنا یا دوچرخه‌سواری) میزان فشار بر زانوهای خود را کاهش دهید.
کاهش وزن می‌تواند فشار وارده بر روی مفصل زانو را کاهش ‌دهد و در نتیجه موجب کاهش درد و بهبود عملکرد مفصل زانو گردد.
درمان با جراحی
اگر درد آرتروز باعث ناتوانی شما شده و با درمان‌های غیرجراحی برطرف نمی‌شود، پزشک ممکن است عمل جراحی را به شما توصیه کند. همانند تمام جراحی‌های دیگر، برخی خطرات و عوارض احتمالی مرتبط با جراحی‌های مختلف زانو نیز وجود دارد. پزشک شما ممکن است قبل از عمل درباره عوارض آن با شما صحبت کند.

آرتروسکوپی

در طول عمل جراحی آرتروسکوپی، پزشک با استفاده از برش‌های کوچک و ابزارهای ظریف، مشکلات مفصل زانو را تشخیص داده و درمان می‌کند. جراحی آرتروسکوپیک در موارد اندکی برای درمان ارتروز زانو استفاده می‌شود. در مواردی که آرتروز با پارگی منیسک دژنراتیو زانو همراه باشد، جراحی آرتروسکوپیک ممکن است برای درمان منیسک پاره شده توصیه شود.

پیوند غضروف

بافت سالم و طبیعی یک غضروف ممکن است از بخش دیگری از زانو و یا از بانک پیوند بافت استخراج شود و برای پر کردن حفره در غضروف مفصلی پیوند زده شود. این روش به طور معمول تنها برای بیماران جوانی که دارای ناحیه کوچکی از آسیب‌دیدگی غضروف هستند، در نظر گرفته می‌شود.

سینووکتومی

در طی سینووکتومی به منظور کاهش درد و تورم، پوشش مفصل که به دلیل روماتیسم مفصل زانو آسیب دیده است، برداشته می‌شود.

استئوتومی (جراحی برش استخوان)

در طی استئوتومی زانو، به منظور کاهش فشار بر روی مفصل زانو، استخوان ساق پا (تیبیا) و یا استخوان ران (فمور) بریده شده و سپس تغییر شکل می‌یابد. از روش استئوتومی زانو هنگامی استفاده می‌شود که ارتروز در مراحل اولیه بوده و فقط یک طرف مفصل زانو آسیب دیده است. روش استئوتومی با برداشتن وزن بدن از سمت آسیب‌دیده مفصل، می‌تواند درد شما را تسکین داده و عملکرد مفاصل زانوی شما را به طور قابل توجهی بهبود بخشد.

آرتروپلاستی (تعویض کل یا قسمتی از زانو)

پزشک شما غضروف و استخوان آسیب‌دیده را برداشته و سپس با جراحی تعویض مفصل، مفصل پلاستیکی یا فلزی جدید را برای بازگرداندن عملکرد زانوی شما قرار می‌دهد.

دوره نقاهت و بهبودی

پس از هر نوع عمل جراحی برای درمان ارتروز زانو، یک دوره بهبودی وجود دارد. مدت زمان بهبودی و توانبخشی بستگی به نوع عمل جراحی دارد. پزشک شما ممکن است برای به دست آوردن مجدد قدرت زانو و دامنه حرکتی آن، درمان فیزیکی را به شما توصیه کند. بسته به روش درمان، شما ممکن است نیاز به پوشیدن یک بریس زانو یا استفاده از عصا داشته باشید. در اغلب موارد، جراحی باعث تسکین درد زانو شده و انجام فعالیت‌های روزانه را آسان‌تر می‌کند.