رباط‌ها ساختارهای بافتی مستحکم و در عین حال انعطاف‌پذیری هستند که وظیفه‌ی اتصال استخوان به استخوان را مفاصل مختلف بدن بر عهده دارند. مفصل زانو که بعنوان بزرگترین مفصل بدن شناخته می‌شود متشکل از ارتباط سه استخوان اصلی شامل درشت‌نی، استخوان ران و کاسه‌ی زانو است. ارتباط بین این سه استخوان نیز توسط چندین رباط مختلف برقرار می‌شود. هریک از این رباط‌ها بسته به جایگاه خود، نقش مخصوص به خود را دارد. در ادامه به معرفی ۴ نوع اصلی رباط زانو و بیان نقش هر یک، دلایل آسیب و علائم آسیب هریک از آن‌ها می‌پردازیم:
۱٫ رباط ACL زانو:
این رباط در ناحیه‌ی مرکزی زانو قرار دارد که مسئول کنترل چرخش و حرکت استخوان درشت‌نی به جلو است. این رباط با اتصال استخوان ران به استخوان درشت‌نی، وظیفه‌ی مقاومت در برابر جابجایی بیش از حد روبه جلو و کنار استخوان درشت‌نی هنگام حرکت بر روی استخوان ران را دارد.
دلایل آسیب رباط ACL زانو:
– تغییر ناگهانی سرعت
– تغییر ناگهانی جهت حرکت
– سقوط نامناسب از ارتفاع
– برخورد ضربه‌ی مستقیم و محکم به زانو
هنگام آسیب رباط ACL، ممکن است پارگی جزئی یا کامل در بافت رباط ایجاد شود. آسیب جزئی می‌تواند باعث کشیدگی رباط بدون آسیب آن شود. افرادی که دچار آسیب رباط ACL می‌شوند خطر بیشتری برای بروز آرتروز زانو دارند.
علائم آسیب ACL زانو:
– صدادادن زانو
– درد شدید و ناتوانی در ادامه‌‌ی فعالیت‌ها
– از دست‌دادن دامنه‌ی حرکتی
– تورم و بادکردگی سریع در زانو
– احساس ناپایداری در زانو و ناتوانی زانو در کنترل وزن بدن
۲٫ رباط PCL زانو:
این رباط نیز در ناحیه‌ی مرکزی زانو قرار دارد. این رباط استخوان درشت‌نی را به استخوان ران متصل کرده و وظیفه‌ی اصلی آن، مقاومت در برابر حرکت رو به عقب استخوان درشت‌نی هنگام حرکت بر روی استخوان ران است. این رباط با رباط ACL ساختاری ضربدری شکل در مرکز زانو می‌سازد.
دلایل آسیب رباط PCL زانو:
– آسیب داشبوردی: این آسیب زمانی رخ می‌دهد که زانوی خم‌شده‌ی راننده یا سرنشین با داشبورد خودرو برخورد می‌کند و باعث فشار بر استخوان ران و رباط PCL می‌شود.
– ورزش‌های پر برخورد: زمانی که ورزشکاران بر روی زانوی خمیده می‌افتند نیروی زیادی بر رباط PCL زانو وارد می‌شود.
علائم آسیب رباط PCL زانو:
– درد کم تا متوسط که می‌تواند راه‌رفتن را سخت کند
– بادکردگی و تورم که به سرعت و در طی ساعات اولیه‌ی آسیب رباط PCL بروز می‌کند.
– بی‌ثباتی در زانو و احساس شل‌بودن ساختار زانو
۳٫ رباط MCL زانو:
این رباط در بخش بیرونی و کناری، از سمت مخالف استخوان نازک‌نی کشیده‌شده است و از کناره، سر استخوان درشت‌نی را به استخوان ران متصل می‌کند و وظیفه‌ی آن پایدارکردن ساختار درونی زانو است. این رباط با کنترل و مقاومت در برابر نیروهایی که از سطح بیرونی زانو به آن وارد می‌شوند در نهایت منجر می‌شود تا نیروی وارده به قسمت داخلی زانو کاهش یابد.
دلایل آسیب رباط MCL زانو:
– هرگاه ضربه‌ی شدیدی به قسمت بیرونی زانو واردشود، می‌تواند باعث آسیب این رباط شود. این آسیب‌ها در بازیکنان فوتبال یا سایر ورزش‌هایی که در آن افراد ضربات شدیدی را ممکن است حین برخورد به یکدیگر وارد کنند مشاهده می‌شود.
– پیچش شدید یا ناگهانی زانو
– خمیدگی شدید یا ناگهانی زانو
علائم آسیب رباط MCL زانو:
– درد از جمله در ناحیه‌ی داخلی زانو
– بادکردگی و تورم زانو
– صدادادن زانو
– چرخش ناگهانی زانو به سمت داخل
۴٫ رباط LCL زانو:
این رباط از بخش کناری زانو به سمت پشت زانو کشیده‌شده است و سر استخوان نازک‌نی را به سر استخوان ران در محل مفصل زانو متصل می‌کند. این رباط وظیفه دارد تا پایداری را در قسمت خارجی زانو حفظ کند.
دلایل آسیب رباط LCL زانو:
– ضربه‌ی مستقیم به قسمت داخلی زانو: این نوع ضربات میتوانند نیروی زیادی را به قسمت خارجی زانو انتقال داده و در نهایت به آسیب و پارگی رباط LCL زانو منتج شوند.
– تغییر سریع جهت حرکت در هنگام حرکات سریع: این نوع آسیب‌ها از جمله در ورزشکاران بسیار رخ می‌دهد
– چرخش بوسیله‌ی یک پا هنگام حرکت
– سقوط بر روی یک پا هنگام پرش
علائم آسیب رباط LCL زانو:
– احساس سفتی در زانو
– احساس درد در زانو، از جمله قسمت بیرونی و اطراف آن
– هنگام راه‌رفتن یا ایستادن فرد احساس می‌کند که زانو می‌خواهد از جای خود بیرون بیاید
– قفل‌شدن زانو هنگام حرکت
– از دست‌دادن بازه‌ی قابل حرکت و چرخش زانو
– بی‌حسی پا و احساس ضعف در آن
– مشاهده‌ی کبودی در زانو و اطراف آن
گرچه رباط‌های دیگری نیز به پایداری ساختار زانو در کنار این ۴ رباط اصلی کمک می‌کنند اما آسیب‌های وارده، معمولا در این رباط‌ها مشاهده می‌شوند. از طرفی علائم مشاهده‌شده در آسیب‌های رباط‌ها معمولا در سایر آسیب‌های زانو نیز ممکن است بروز کنند بنابراین برای یافتن علت درد، نیاز به روش‌های تشخیصی ویژه و پزشکان متخصص وجود داد. همچنین آسیب‌های درمان‌نشده‌ی رباط‌ها میتوانند در درازمدت به آسیب‌های شدیدتری در زانو مانند آرتروز ختم شوند که این مسئله اهمیت توجه به آسیب‌ها دردهای زانو را نشان می‌دهد.