رباط صلیبی خلفی (PCL)
رباط صلیبی خلفی (PCL)
رباط صلیبی خلفی (PCL) همانند ACL استخوان ران (فمور) را به استخوان ساق پا (تیبیا) متصل میکند. PCL از ACL بزرگتر و قویتر است با این حال امکان آسیب و پاره شدن آن وجود دارد.
آسیبهای PCL کمتر از ۲۰ درصد موارد آسیب به لیگامنتهای زانو را تشکیل میدهند. از آنجا که آسیب به PCL نیازمند وارد شدن نیروی شدیدی به زانو میباشد، معمولا در حوادثی که موجب پارگی PCL میشوند سایر اجزای تشکیل دهندهی مفصل زانو از جمله لیگامنتها و یا غضروفها نیز آسیب میبینند.
علل آسیب PCL
آسیبهای PCL عمدتا به دلیل ضربهی مستقیم به زانویی که در حالت flexion (خم شده) قرار دارد ایجاد میشوند؛ برای مثال:
برخورد زانوی سرنشین جلوی وسیلهی نقلیه به داشبورد در تصادفات (شایعترین علت)
افتادن روی زانوی خم شده، به خصوص در ورزشهایی مانند فوتبال و اسکی (دومین علت شایع)
علائم
برخلاف آسیبهای ACL، شخص معمولا صدا یا احساس «پاپ» یا «تق» در زانو را هنگام آسیب ذکر نمیکند. پس از آسیب معمولا فرد تصور میکند که با یک مشکل جزئی و عادی در زانوی خود روبهروست و ممکن است فعالیتهای عادی خود را ادامه دهد. با این حال علائم زیر ممکن است ایجاد شوند:
تورم (خفیف تا شدید)
درد زانو
احساس لقی در زانو
دشواری در راه رفتن یا تحمل وزن روی زانوی درگیر
درمان غیرجراحی
در مواردی که PCL به طور کامل پاره نشده (کشیدگی یا پارگی جزئی) به شرط آنکه سایر لیگامنتها و اجزای زانو آسیب ندیده باشند درمان غیرجراحی (محافظهکارانه یا conservative) قابل انجام است.
این درمان شامل روشهای برای کنترل درد و تورم اولیه و پس از آن تمرینهای بازتوانی میباشد. تمرینهای فیزیوتراپی جهت تقویت عضلات جلوی ران (چهارسر یا quadriceps) موجب بازگشت نسبی عملکرد زانو و افزایش پایداری آن میگردد. در مراحل ابتدایی پزشک ممکن است برای حمایت مضاعف از زانو و جلوگیری از آسیب بیشتر استفاده از زانوبند را تجویز کند.
درمان جراحی
اگر علاوه بر PCL سایر ساختمانهای زانو مانند ACL یا منیسکها هم آسیب دیده باشند یا درصورتی که با وجود یک دورهی کامل درمان غیرجراحی هنوز پایداری زانو به حد مطلوب نرسیده باشد درمان جراحی ضروری است. در جراحی بازسازی رباط صلیبی خلفی (PCL reconstruction) که همانند بازسازی ACL با آرتروسکوپ و از طریق چند برش کوچگ در پوست انجام میشود، لیگامنت آسیب دیده با یک بافت پیوند جایگزین میشود. این بافت پیوند شده میتواند از بدن خود فرد باشد (اتوگرفت) یا از یک جسد گرفته شده باشد (آلوگرفت).
با توجه به اینکه آرتروسکوپی نسبت به جراحی باز یک روش کمتر تهاجمی است، درد پس از جراحی، مدت زمان بستری در بیمارستان و همچنین مدت زمان بهبودی به طور چشمگیری کمتر خواهد بود.
پیشآگهی
به طور کلی میزان بهبود پس از آسیب PCL مناسب است و اغلب افراد میتوانند با انجام بازتوانی بعد از عمل به فعالیتهای قبلی خود از جمله ورزش بازگردند. البته بهبودی کامل بسیار وابسته به رعایت برنامهی بازتوانی توسط خود فرد است.برنامهی بازتوانی یک تا چهار هفته پس از جراحی آغاز شده و طی آن تمرینهای فیزیوتراپی جهت بازگشت کامل کارکرد زانو انجام میشود. بهبودی کامل میتواند بین شش ماه تا یک سال طول بکشد.