آرتروز زانو چیست؟
مفصل زانو یکی از پرتحرک ترین ارکان بدن است که این عضو به دلیل کارکرد فراوان، همیشه در معرض فشار زیادی قرار دارد و همین عامل موجب شده سریعتر از سایر اجزای بدن در معرض آسیب دیدگی قرار گرفته و عملکرد صحیح خود را از دست بدهد. آرتروز زانو یکی از رایج ترین مشکلات زانو است که به دنبال آسیب دیدن غضروف های زانو رخ می دهد.
غضروف بافتی لغزنده است که انتهای استخوان‌ها را در یک مفصل می‌پوشاند؛ و به دلیل ماهیت لغزندگی که دارد، موجب میشود استخوان‌ها بر روی هم حرکتی آسان داشته باشند؛ با گذشت زمان و در اثر پیشرفت تحلیل غضروف مفصلی، مفصل و استخوان‌های مربوطه نیز درگیر می‌شوند و بافت های اطراف نیز دچار التهاب می شوند.
غضروف بافتی است بدون عروق خونی، و فاقد عصب. به دلیل عدم خونرسانی، ترمیم خود به خودی در آن امکان پذیر نیست به همین جهت گفته می شود در اثر آسیب دیدن غضروف، هیچ راه ترمیمی برای آن وجود ندارد.
آرتروز زانو یکی از متداول ترین و ناتوان کننده ترین انواع آرتروز است که روند پیشرفت آن کاملا بی علامت و سریع است.
اگر شما نیز با توجه به سن و سبک زندگیتان علائمی شبیه این دارید جهت مشاوره یا رزرو نوبت میتوانید از این لینک اقدام نمایید
چه افرادی بیشتر در معرض خطر ابتلا به آرتروز زانو قرار دارند؟
متاسفانه این روزها تعداد افرادی که از درد مفاصل و آرتروز رنج می برند، رو به افزایش است.
همان طور که می دانید که آرتروز در اثر سایش و تخریب غضروف مفاصل بروز می کند. غضروف، ضربه های بین مفاصل را می گیرد و باعث حرکت راحت تر استخوان ها روی هم می شود.
زمانی که این بخش ساییده شود، درد، خشکی و همچنین دشواری حرکت کردن ایجاد می شود. با وجود اینکه امکان دارد آرتروز در هر سنی بروز کند، اما سالمندان بیشتر در معرض این خطر قرار دارند.
چنین افرادی بیشتر از سایرین در معرض آسیب دیدگی و آرتروز قرار می گیرند:
افراد پیر و مسن
مهم ترین عامل ایجاد آرتروز، افزایش سن است؛ بدین معنا که با افزایش سن و به مرور زمان غضروف مفصل تخریب شده و در اثر آن آرتروز ایجاد میشود، مفصل دردناک شده، فرد دچار اختلال حرکتی و تغییر شکل مفصل زانو خواهد شد.
افراد چاق و دارای اضافه وزن
اضافه وزن باعث وارد آمدن فشار زیادی به مفاصل زانو، ران ها و قوزک پا می شود. این فشار اضافی امکان تخریب و ساییدگی غضروف مفاصل را بالا می برد و در نتیجه امکان بروز آرتروز و درد افزایش پیدا می کند. بهتر است بدانید که کاهش وزن حتی به اندازه ی چند کیلو، تاثیر زیادی در کاهش بروز آرتروز زانو و درد دارد.
ورزشکاران حرفه ای نیز در معرض ابتلا به آرتروز زانو قرار دارند
افرادی که در خانواده خود سابقه ابتلا به آرتروز را دارند
اگر یکی از والدین شما از آرتروز رنج می برد، احتمال اینکه شما نیز دچار این مشکل شوید بیشتر است. به همین جهت قبل از ابتلا به این عارضه باید به گونه ای از ابتلا به این عارضه پیشگیری کنید.
یکی از راه های پیشگیری از ابتلا به آرتروز زانو، مصرف مکمل های است که در سلامت استخوان ها بسیار موثرند. برای مقابله با التهاب و سایش غضروف ها، مکمل هایی مانند گلوکوزامین، سولفات کندرویتین، اسید هیالورونیک، پروتئین ها و اسیدهای آمینه ضروری هستند.
هر چه غضروف های شما قوی تر باشند، مفاصل شما نیز از سلامت بیشتری برخوردار خواهند بود. می توانید با پزشک خود درباره مصرف مکمل های لازم مشورت کنید.
مشغول بودن به مشاغلی که نیاز به حرکت مداوم و تکراری دارد
مشاغلی که نیاز به حرکات مداوم و تکراری دارند، مانند قوز کردن مرتب، خمیدگی زانو و غیره باعث ایجاد فشار اضافی روی مفاصل زانو و افزایش خطر ابتلا به آرتروز در این بخش می شود.
وزشکاران نیز در معرض ابتلا به آرتروز زانو قرار دارند
حرکات مکرر ورزشی نیز می تواند عاملی برای سایش غضروف ها و مفاصل باشد. اگر جزو افرادی هستید که در طول روز، مدام حرکات تکراری و متوالی انجام می دهید، به طور مکرر هالتر می زنید و یا مجبور هستید مدت طولانی چمباتمه بزنید و غیره، بهتر است حرکات بدنی متنوع انجام دهید و عضلات و مفاصل را از عادت کردن به کشیدگی های مداوم دور کنید؛ تا در معرض آرتروز و ساییدگی زانو قرار نگیرید.
آرتروز زانو و دردهای ناشی از آن
از کجا بفهمیم آرتروز زانو داریم؟
شناسایی و توجه به علائم آرتروز زانو یکی از بهترین راه های تشخیص آرتروز زانو است. آرتروز زانو موجب می شود غضروف به تدریج از بین برود، به همین دلیل در مراحل ابتدایی آرتروز زانو، هیچ علامتی وجود ندارد.
اما به مرور زمان با پیشرفت بیماری این علائم نیز بروز می کنند که از مهم ترین علائم آرتروز زانو می توان به:
سفتی و خشکی زانو خصوصا صبح ها بعد از بیدار شدن از خواب
شدت گرفتن درد در هنگام بالا و پایین رفتن از پله ها
احساس ضعف و خرد شدن زانو
محدودیت دامنه حرکتی
قرمز و داغ شدن زانو
تورم زانو در اثر انباشته شدن بیش از حد مایع درون مفصل زانو
راه دیگر و در عین حال مطمئن ترین راه تشخیص آرتروز زانو، مراجعه به فوق تخصص زانو یا متخصص ارتوپد است. زمانی که شما برای تشخیص علت درد زانوی خود به یکی از متخصصین مراجعه کنید. این متخصصین پس از بررسی علائم و انجام معاینه فیزیکی کامل، برای تشخیص دقیق تر از عکس های رادیوگرافی استفاده می نماید.
از بین رفتن غضروف ها در پی بیماری آرتروز زانو
برای درمان آرتروز زانو چکار باید کرد؟
متاسفانه روش و درمان قطعی برای مقابله با آرتروز زانو وجود ندارد؛ منظور از درمان قطعی در آرتروز زانو، کاهش درد به منظور بازگشت بیمار به فعالیت های عادی روزانه است. در حقیقت، درمان های محافظه کارانه و انجام فیزیوتراپی، اصلی ترین و موثرترین درمان غیرجراحی زانو به شمار می رود.
بهترین روش های درمان غیرجراحی آرتروز زانو شامل:
دارو درمانی:
داروهای بکاررفته در درمان آرتریت بسته به نوع این بیماری، متفاوت هستند. مسکن ها، داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی، داروی ضد روماتیسمی ( درمان روماتیسم مفصلی) و… از رایج ترین داروهای کاهنده درد و عوارض ناشی از آرتروز هستند.
کاهش وزن:
همان طور که اشاره شد اضافه وزن، فشار مضاعفی را بر زانو وارد می‌کند، چون عضو زانو تحمل کننده وزن در بدن است. حتی از دست دادن پنج کیلوگرم وزن نیز تأثیر شگرفی بر برطرف شدن علایم آرتروز زانو دارد.
تمرینات ورزشی:
ورزش کردن برای درمان آرتروز زانو بسیار مفید است. عضله‌های قوی پا از زانو حمایت می‌کنند و ضربه را پیش از رسیدن به زانو جذب می کنند. ورزش دادن عضله‌های چهارسر، گردش خون را در مفصل زانو افزایش می‌دهد. بر اساس یافته‌های پژوهش‌های انجام شده، تغییرات زیست شیمیایی سودمند در مایع مفصلی، زانو را برمی‌انگیزد و خاصیت لغزندگی و روان کنندگی حرکت آن را بهبود می‌بخشد.
فیزیوتراپی:
فیزیوتراپی شامل تکنیک های متفاوتی همچون کمپرس سرد و گرم، طراحی و آموزش حرکات اصلاحی مخصوص، آب درمانی، باندپیچی و بریس (زانوبند) می باشد.
عمل جراحی زانو
در صورتی که روش های غیرجراحی موثر نباشید ممکن است پزشک عمل جراحی برایتان تجویز نماید؛ از جمله رایج ترین عمل های جراحی برای درمان آرتروز زانو می توان به:
تعویض مفصل زانو
در این عمل، مفصل آسیب‌دیده برداشته‌می‌شود و توسط یک مفصل مصنوعی جایگزین می‌گردد. از این عمل بیشتر برای جایگزینی مفصل لگن و زانو استفاده می شود.
خشکی و بروز محدودیت های حرکتی در افراد مبتلا به آرتروز زانو
آیا راهی برای پیشگیری از ابتلا به آرتروز زانو وجود دارد؟
آرتروز زانو یکی از شایع ترین و ناتوان کننده ترین بیماری های مفصلی است که امروزه افراد زیادی از افراد جامعه را درگیر خود کرده است؛ به همین جهت احتمال آنکه شما یا اطرافیانتان در آینده، در معرض ابتلا به این عارضه قرار بگیرید خیلی زیاد است. پس همه ما باید به فکری پیشگیری از ابتلا به این عارضه باشیم. ما در این بخش سعی داریم شما را با ساده ترین راه های پیشگیری از ابتلا به آرتروز را آشنا کنیم؛
از جمله موثرترین روش های پیشگیری از ابتلا به آرتروز زانو می توان به:
کم کردن وزن
شما برای بار چندم این جمله را در این مقاله می خوانید؛ و دلیل آن بخاطر این است که بدانید تاثیر اضافه وزن بر مفصل بسیار جدی است.
بالا بودن وزن بدن، فشار زیادی به مفاصل بدن وارد کرده و بدین ترتیب مفصل را در معرض آسیب دیدگی قرار می دهد. هر یک کیلوگرم اضافه‌وزن بدن، فشاری معادل ۶ کیلوگرم به زانو وارد می‌کند. مفصل وقتی سالم می‌ماند که حداقل فشار به سطوح غضروفی وارد شود.
دوری از کم تحرکی و ورزش کردن
ورزش، عضلات پا را تقویت می‌کند. عضلات اطراف، نقش حمایتی روی غضروف‌ها دارند. عضلات حمایتی فقط به عضلات اطراف مفاصل زانو محدود نمی‌شوند، بلکه عضلات مفصل لگن نیز باید تقویت شوند، زیرا مفاصل لگن نقش کنترلی روی زانو دارند.
عضلاتی که باید تقویت شوند شامل عضلات چهار سر ران، همسترینگ، دورکننده و نزدیک‌کننده ران هستند و همه افراد، به‌خصوص کسانی که پاهای ضعیفی دارند یا مسن هستند، با ورزش مرتب می‌توانند این عضلات را تقویت کنند.
پیشگیری از ابتلا به آرتروز زانو با ورزش
استفاده از تجهیزات مناسب و استاندارد به منظور پیشگیری از آسیب های ورزشی
مفصل زانو به دلیل تحرک بالا همواره در معرض آسیب دیدگی قرار دارد؛ این عارضه همچنین در افرادی که به ورزش های پربرخوردی همچون فوتبال و بسکتبال مشغولند بیشتر است. ورزشکاران باید توجه داشته باشند در صورتی که دچار آسیب دیدگی زانو شده اند باید در اسرع وقت به یک متخصص مراجعه نماید تا از ابتلا به عارضه دردناکی همچون آرتروز پیشگیری کنند.
استفاده از وسایل کمکی برای حرکت در افرادی که به بدشکلی زانو دچارند
استفاده از انواع خاصی از کفی و زانو بند برای پیش گیری از آرتروز زانو بسیار کاربردی خواهد بود و همچنین در موارد خاص، بویژه در بیمارانی با بدشکلی زانو و حتی افرادی که از ناپایداری مفصل زانو رنج میبرند، می تواند در تخفیف علائم، بسیار کمک کننده باشد. البته این وسایل حتما باید پس از معاینه و مشاوره با جراح تهیه شود تا از آسیب جدی بیشتر پیشگیری کرد
خودداری از بلند کردن اجسام سنگین
بلند کردن جسم سنگین تاثیری مانند افزایش وزن را درتشدید زانو درد دارد بلندکردن جسم سنگین مانند یک ضربه سنگین به زانو است و با تکرار این عمل ، ضربه‌ها مکرر به زانو وارد میشود و به تدریج غضروف زانو لایه‌لایه خواهد شد و این آسیب هر بار ضخامت غضروف را کمتر می‌کند تا اینکه بیماری آرتروز شروع میشود
خودداری از پوشیدن کفش های پاشنه بلند
کفش‌های پاشنه‌بلند باعث میشودزانوها چند درجه خمیدگی داشته و پا در راستای مناسبی قرار نگیرد همچنین کفش های نامناسب باعث میشود قدم برداشتن سخت شودو همین امرباعث فشار روی زانو و مفاصل را افرایش می دهد