افرادی که نیاز به جراحی تعویض مفصل زانو پیدا می‌کنند معمولا بین ۶ تا ۱۲ هفته قبل از عمل، از زمان آن آگاه میشوند. در این مدت افراد میتوانند کارهایی را انجام دهند که احتمال موفقیت جراحی را بالا ببرد. مطالعات نشان میدهد که افرادی که قبل از جراحی تعویض مفصل زانو، به انجام حرکات ورزشی جهت تقویت عضلات خود تحت می‌پردازند پس از جراحی، درد کمتری را احساس نموده و عملکرد زانوی جدید پس از جراحی بهتر از سایرین است. باید توجه داشت که این به معنای کاهش طول دوره‌ی بستری در بیمارستان، کاهش هزینه‌های درمانی و یا بهبود کیفیت زندگی پس از جراحی نیست. در ادامه به بیان راهکارهایی می‌پردازیم که قبل از جراحی تعویض مفصل زانو بهتر است انجام گیرند.
آزمایشات قبل از جراحی
قبل از جراحی لازم خواهدبود تا آزمایشاتی جهت بررسی قند خون و بررسی عفونت‌های لثه و دندان صورت بگیرد.
کاهش و یا قطع‌کردن مصرف برخی داروها
دو هفته قبل از جراحی تعویض مفصل زانو، توصیه می‌شود تا مصرف برخی داروها قطع گردد. باید توجه داشت که نظر نهایی در این زمینه را باید پزشک خود فرد ارائه نماید. این داروها شامل موارد زیر هستند:
آسپرین، وارفارین، داروهای ضد التهابی مانند ایبوپروفن، ادویل، داروهای غیر استروئیدی و سایر داروهای ضد انعقاد خون، استروئیدها و سایر داروهایی که سیستم ایمنی بدن را سرکوب می‌کنند. به طور کلی در صورتی که فرد بیمار داروی خاصی را مصرف می‌کند لازم است نسبت به مصرف آنها قبل از عمل با پزشک خود مشورت کند.
قطع‌کردن یا کاهش مصرف تنباکو
با توجه به اینکه نیکوتین می‌تواند با فرایند ترمیم پس از جراحی تعویض مفصل زانو تداخل ایجاد کند توصیه می‌شود تا مصرف آن دو هفته قبل از جراحی قطع گردد. همچین سیگار و تنباکو احتمال ایجاد عفونت پس از جراحی را افزایش داده و خطر ایجاد لخته‌های خونی و ترومبوز وریدی را افزایش می‌دهند.
مشورت با متخصصین سایر حوزه‌های پزشکی در مورد بیماری‌های زمینهای
در صورتی که فرد بیمار، دچار بیماری‌های جانبی مانند دیابت یا بیماری‌های قلبی باشد، باید با پزشک خود در مورد جراحی تعویض مفصل زانو مشورت نموده و از تایید نهایی آنان اطمینان حاصل کند.
کاهش یا قطع مصرف الکل
در صوتی که فرد مشروبات الکلی استفاده می‌کند نیاز خواهد بود تا چند روز قبل از جراحی، مصرف آن را قطع کند. مصرف مواد الکی می‌تواند فرایند بیهوشی را دچار اختلال کند.
گزارش بروز بیماری
در صورتی که فرد دچار بیماری‌هایی مانند سرماخوردگی، تب، آنفلوانزا، بروز علائم هرپس و … گردد لازم خواهدبود تا با پزشک خود در مورد بروز این موارد مشورت نماید.
ایجاد آمادگی‌های لازم در منزل
برای اینکه پس از جراحی فرد دچار مشکلا دست‌وپاگیر نباشد، بهتر است تا قبل از عمل مواردي را كنترل و مشكلات احتمالي را رفع نمايد. در صورتي كه تنها زندگي مي‌كند بايد مشكلات مربوط به تغذيه در منزل و حمل و نقل را قبل از جراحي رفع نمايد تا پس از جراحی دچار مشکل نشود. ابزار مربوط به دستشویی و نیز محل مناسب برای طی‌کردن دوران پس از جراحی مانند تخت مناسب نیز باید قبل از جراحی تامین شده‌باشند.
مراقبت‌های پس از جراحی زانو:
مراقبت‌های مربوط به دوران بستری در بیمارستان:
در این مدت به دلیل بیهوشی یا مصرف داروهای ضد درد ممکن است فرد دچار تنفس سطحی گردد. گرچه این فرایند یک فرایند طبیعی است اما در صورتی که منجر به کلابس یا روی هم خوابیدن ریه شود می‌تواند منجر به پنومونی در فرد شود که بسیار خطرآفرین است. بنابراین برای جلوگیری از این فرایند فرد باید نفس‌های عمیق و کافی در طی روز داشته‌باشد.
فردی که جراحی تعویض مفصل زانو بر روی او صورت گرفته‌است، قبل از خروج از بیمارستان باید اطلاعات کافی را در مورد شرایط خود و مواردی که لازم است رعایت کند از پزشک متخصص خود دریافت نماید. سعی شود تا سوالات و ابهامات بطور کامل رفع شوند.
از هنگام خروج از بیمارستان تا سه هفته‌ی بعد:
داروهای تجویزشده توسط پزشک باید به صورت دقیق مصرف شوند. برخی از این داروها ضد انعقاد خون هستند. در صورتی که لخته‌های خونی از محل جراحی حرکت کنند میتوانند با ایجاد مانع در رگ‌های قلب یا ریه، خطرات جبران‌ناپذیری همچون ادم ریه یا سکته و در نهایت مرگ را ایجاد کنند. میتوان از کفش‌های ضد تورم و جوراب‌های ضد واریس نیز بهره برد. علائم خطر ایجاد لخته‌ی خون شامل احساس درد در ساق پا، ایجاد و نیز پیشروی تورم در قوزک یا ساق پا، قرمزی و حساسیت به لمس در زیر و یا بالای زانو است. حرکت‌دادن پا و زانو بلافاصله پس از جراحی می‌تواند با افزایش جریان خود مانع تورم و ایجاد لخته گردد.
علائم ادم ریه نیز شامل کوتاه‌شدن ناگهانی تنفس، ایجاد درد ناگهانی در قفسه سینه و در موضعی در قفسه سینه پس از سرفه است. در صورت بروز این علائم حتما به پزشک متخصص اطلاع داده‌شود. همچنین میزان فعالیت افراد نیز باید کنترل‌شده باشد. این مسئله بنا به نظر پزشک متخصص باید تعیین و به بیمار اطلاع داده‌شود. بخیه‌های مربوط به جراحی در بخش بیرونی پس از چند هفته برداشته‌می‌شوند اما بخیه‌های درون بافتی نیازی به برداشته‌شدن نخواهندداشت. از خیس‌کردن محل زخم تا زمانی که زخم بطور کامل خشک نشده‌است و دهانه‌ی آن باز است خودداری شود.
بادکردگی بعد از جراحی فرایندی طبیعی است که طی روزهای هفتم تا دهم پس از جراحی به بیشترین حد خود میرسد. با گذاشتن یک بالشت زیر مچ یا ساق پا در هنگام درازکشیدن، میتوان ارتفاع پا را بالاتر از ارتفاع قلب نگه‌داشت و به رفع‌شدن سریعتر این مشکل کمک کرد. بالشت را نباید زیر زانو قرار داد. استفاده از کمپرس یخ بر روی موضع به مدت ۲۰ دقیقه و سه تا چهار بار در روز می‌تواند به کاهش بادکردگی پا کمک کند. در صورتی که درد در ساق پا افزایش یابد بهتر است فرد با پزشک خود مشورت نماید.
در این مدت احتمال بروز عفونت نیز وجود دارد. از جمله علائم بروز عفونت میتوان به تب، لرز، افزایش قرمزی و حساسیت به لمس در اطراف زخم زانو و افزایش درد زانو هم در حال فعالیت و هم در حال استراحت اشاره کرد. در صورت بروز این علائم نیز حتما باید با پزشک متخصص مشورت نمود. پس از جراحی میزان انرژی فرد کاهش می‌یابد. با برقراری تعادل بین میزان استراحت و ورزش‌های توصیه‌شده، میتوان این شرایط را بهبود بخشید.
احساس درد، سفتی در زانو و ناراحتی امری عادی پس از جراحی است. برنامه‌های توصیه‌شده توسط پزشک به رفع این مشکلات کمک می‌کنند.
تمایل به غذاخوردن در این مدت کاهش می‌یابد. استفاده از وعده‌های غذایی مقوی و سالم برای بهبود سریعتر و بازیابی فعالیت روزانه بسیار ضروری می‌باشد. نوشیدن ۶ تا ۸ لیوان مایعات نیز برای بازگشت سریعتر به زندگی عادی ضروری است. داروهای ضد درد میتوانند موجب بروز یبوست شوند. برای مدیریت این شرایط حتما با پزشک مشورت گردد. ممکن است پوست اطراف محل جراحی تعویض مفصل زانو بی‌حس شود. این مسئله جای نگرانی ندارد و با گذشت زمان بهبود می‌یابد. در صورتی که با گذر زمان بهبودی حاصل نشود یا فرد احساس کند شرایط رو به وخامت است حتما با پزشک متخصص مشورت شود.
داروهای تجویزشده باید در موعد مقرر و برنامه‌ی زمانی منظم استفاده شوند و نباید برای مصرف دارو منتظر بروز درد بود. در صورتی که فرد آگاهی داشته‌باشد که طی فعالیت، درد زانوی او بیشتر می‌شود بهتر است از داروهای ضد درد خود قبل از فعالیت استفاده کند. روشهای غیردارویی مانند استراحت، گوش‌دادن به موسیقی، تغییر شکل استراحت، پیاده‌روی و تفریحاتی مانند مطالعه و تماشای فیلم نیز میتوانند به کاهش درد کمک کنند.
در این مدت باید از هرگونه آسیب فیزیکی مانند زمین‌خوردن یا فشار اضافی بر زانو جلوگیری کرد. برای این کار استفاده از ابزار کمکی مانند عصا و واکر مفید خواهدبود.
سه تا شش هفته پس از جراحی:
در طی این مدت لازم است تا به برنامه‌ی ورزشی تجویزشده توسط پزشک بصورت منظم عمل گردد. وجود درد، ناراحتی، سفتی زانو و بادکردگی در این مدت یک فرایند طبیعی است. در صورتی که این مشکلات با گذشت زمان کاهش می‌یابند، جای نگرانی نیست. برای کاهش سریعتر درد میتوان از کمپرس یخ و بالانگه‌داشتن پا نسبت به قلب نیز استفاده کرد. اما در صورتی که افزایش می‌یابند بهتر است در سریع‌ترین زمان ممکن از نظرات پزشک متخصص استفاده شود.
در طی این مدت ممکن مشکلات خواب برای فرد ایجاد شوند. برای حل این مشکلات از خوابیدن بیش از اندازه در طی روز خودداری شود، برنامه‌ی خواب و بیداری فرد مشخص و منظم باشد، قبل از خواب از مصرف مایعات خودداری شود و از استرس قبل از خواب نیز پرهیز شود. در صورتی که مشکل خواب آزاردهنده باشد بهتر است از نظرات پزشک متخصص استفاده شود. در این دوره ممکن است فرد بدون ابزار کمکی بتواند به حرکت بپردازد که توصیه می‌شود این فرایند زیر نظر پزشک متخصص باشد.
در مورد از سرگیری رانندگی و فعالیت‌های جنسی باید با پزشک متخصص مشورت شود. در صورتی که فرد امکان فعالیت‌های جنسی را داشته‌باشد بهتر است تا ۶ هفته‌ی اول پس از جراحی فرد غیرفعال در رابطه باشد. در طی این مدت بسته به نوع شغل، معمولا ممکن است تا فرد کار خود را از سر بگیرد.
ده تا دوازه هفته پس از جراحی:
در این مدت فرد قادر خواهدبود تا اکثر فعالیت‌های روزانه و معمول خود را از سر بگیرد که البته باید زیر نظر پزشک متخصص باشد.
از فعالیت‌هایی مانند پریدن، دویدن و ورزش‌های هوازی خودداری شود زیرا فشار زیادی به زانو وارد می‌کنند.
قبل از انجام هرگونه فعالیت جدید حتما با پزشک مشورت شود.
سه تا شش ماه پس از جراحی:
در این مدت در صورتی که پزشک متخصص تایید نماید میتوان به برنامه‌های مربوط به دندانپزشکی پرداخت. قبل از این مدت، به دلیل خطر ایجاد عفونت از این کار اجتناب می‌شود.
شش ماه تا یکسال پس از جراحی:
بیشتر درد مربوط به جراحی تعویض زانو در این مدت از بین میرود. ممکن است کمی بادکردگی در قسمت پایین پا وجود داشته‌باشد. همچنین ممکن است فرد هنگام بالا یا پایین‌رفتن از پله یا نشستن طولانی‌مدت دچار احساس ناراحتی و درد شود. لازم است تا برای رفع این مشکل فعالیت‌های استاندارد و منظم در برنامه‌ی روزانه‌ی فرد گنجانده‌شود. در طول تمام مدت پس از جراحی، از انداختن وزن اضافی بر زانوها باید خودداری نمود. در طول این مدت از فعالیت‌های سنگینی مانند فوتبال، تنیس و بسکتبال خودداری شود.