درمان آرتروز(التهاب مفاصل)نوجوانان چیست و چه علائمی دارد؟

انواع آرتروز نوجوانان

---

سه نوع آرتروز نوجوانان وجود دارد. این طبقه بندی براساس نشانه ها، تعداد مفاصل درگیر و وجود آنتی بادی هایی بخصوص در خون است. پزشکان آرتروز نوجوانان را به منظور کمک به پیش بینی چگونگی گسترش بیماری، دسته بندی می‌نمایند. این سه نوع از آرتروز نوجوانان عبارتند از:

کم مفصل (الیگو ارتیکولر)

گرفتاری مفصلی (الیگو ارتیکولر) (که پیش تر از آن با نام pauciarticular یاد می‌شد) به معنای “چند مفصل کم” است و در آن تنها چند مفصل اندک تحت تاثیر قرار می‌گیرد. تقریبا ۵۰ درصد از کودکان مبتلا به آرتروز نوجوانان به این نوع از آرتروز مبتلا هستند. دختران با سن کمتر از ۸ سال بیشتر در معرض این بیماری هستند. در نصف کودکان مبتلا به آرتروز، تنها یک مفصل، برای مثال زانو یا قوزک، درگیر است. این حالت را آرتروز تک مفصلی می‌نامند. در اکثر موارد این آرتروز بسیار خفیف است و در طول زمان نشانه های آن کم می‌شود و یا به کلی از بین می‌رود. در برخی کودکان این آرتروز ۴ مفصل بزرگ و یا کمتر را تحت تاثیر قرار خواهد داد. مفاصلی که متاثر می‌شود شامل زانو، قوزک و یا مچ خواهد بود. درگیری انگشتان دست و پا معمولا رایج نیست.

چندمفصلی

تقریبا ۳۰ درصد کودکان مبتلا به آرتروز نوجوانان، به نوع چند مفصلی مبتلا هستند. این نوع از آرتروز بیشتر در میان دخترها در مقایسه با پسرها رایج است. آرتروز چندمفصلی نوجوانان بر ۵ مفصل یا مفاصل کوچکتر (برای مثال کف دست و پا) تاثیر خواهد گذاشت. معمولا مفاصل متاثر در هر دو سمت بدن وجود خواهند داشت. این نوع از آرتروز نوجوانان می‌تواند مفاصل بزرگتر را نیز متاثر نماید. کودکانی با پادتن بخصوصی در خونشان، با نام فاکتور روماتوئید (RF) IgM، معمولا به شکل شدیدتری از بیماری مبتلا هستند. پادتن‌ها پروتئین هایی در خون هستند که توسط بدن و از طریق واکنش ایمنی، برای مبارزه با عفونت به کار گرفته می‌شوند. در این شکل از آرتروز، پادتن فاکتور روماتوئیدی IgM به بافتهای خود بدن حمله‌ور می‌شود. پزشکان معتقدند که این نوع از آرتروز مشابه آرتروز روماتیسمی بزرگسالان است.

سیستمی

تقریبا ۲۰ درصد از کودکان مبتلا به آرتروز نوجوان، به نوع سیستمی مبتلا هستند. این نوع از آرتروز نوجوانان علائمی همانند تورم، درد و محدودیت حرکتی را در حداقل یک مفصل با خود به همراه دارد. نشانه های دیگر می‌تواند شامل حساسیت و التهاب ارگان های داخلی مانند قلب، کبد، طحال و غدد لنفاوی شود. تب ۱۰۲ درجه (فارنهایت برابر با ۳۹ درجه سانتی گراد) هر روزه به مدت ۲ هفته یا بیشتر از نشانه های این حالت به شمار می‌رود. اگر این حالت به درستی درمان نشود، کودکان مبتلا به آرتروز سیستمی نوجوانان ممکن است با این مشکل در بسیاری از مفاصل روبرو شده و این مشکل تا بزرگسالی ادامه پیدا کند.

دلایل

---

آرتروز ایدیوپاتیک نوجوانان زمانی که سیستم ایمنی بدن به سلولها و بافتهای خودش حمله می‌کند، رخ می‌دهد. دلیل وقوع این مساله مشخص نیست اما وراثت و محیط، هر دو در این مساله نقش ایفا می‌کنند. جهش ژنی بخصوصی می‌تواند فرد را بیشتر در معرض فاکتورهای محیطی – چون ویروسها – که می‌توانند بیماری را به همراه داشته باشند، قرار دهد. برخی انواع آرتروز ایدیوپاتیک نوجوانان بیشتر در میان دختران شایع است.

نشانه‌ها

---

 

شایع ترین علائم و نشانه های آرتروز ایدیوپاتیک نوجوانان عبارتند از:
•    درد : در حالیکه ممکن است کودکتان اعتراضی به درد نداشته باشند، ممکن است متوجه لنگیدن آنها – بخصوص صبح بلافاصله بعد از بلند شدن از خواب – شوید.
•    تورم : تورم مفصل شایع است ولی اول در مفاصل بزرگتری همانند زانو دیده می‌شود.
•    سختی : ممکن است متوجه این مساله شوید که کودکتان به نسبت معمول کندتر شده است – بخصوص صبح‌ها بعد از خواب.
•    تب، غدد لنفاوی متورم و دانه پوستی : در برخی موارد، تب بالا، غدد لنفاوی متورم و دانه روی بدن – که در غروب‌ها بیشتر خواهد بود – رخ خواهد داد.

مشکلات

---

مشکلات وخیم متفاوتی می‌تواند در نتیجه آرتروز ایدیوپاتیک نوجوانان رخ دهد. اما مراقبت و نظارت بر شرایط کودک و مراقبت های پزشکی مناسب می‌تواند تا حد بسیار زیادی احتمال بروز مشکلات را کاهش دهد. این مشکلات عبارتند از:
•    مشکلات چشمی : برخی انواع آرتروز می‌تواند به التهابات چشمی (التهاب مشیمیه) منجر شود. اگر این مشکل درمان نشود، می‌تواند به آب مروارید، آب سیاه و یا کوری منجر شود. التهاب چشمی معمولا بدون نشانه است و بنابراین بررسی منظم این شرایط توسط چشم پزشک از اهمیت بالایی برخوردار است.
•    مشکلات رشد : آرتروز ایدیوپاتیک نوجوانان می‌تواند رشد کودک و توسعه استخوانی را تحت تاثیر قرار دهد. برخی داروهای استفاده شده به منظور درمان این شرایط، عمدتا کورتیکواستروئیدها، از رشد جلوگیری خواهد نمود.

آماده سازی برای ملاقات

---

توجه به سوالات و نکات زیر در طی مراجعه به پزشک به تشخیص سریعتر آرتروز کودکان کمک می‌کند.

چه کاری می‌توانید انجام دهید

بهتر است قبل از ملاقات، لیستی شامل موارد زیر را تهیه نمایید:
•    توصیفی جزئی از علائم کودکتان
•    اطلاعاتی راجع به مشکلات پزشکی گذشته کودک
•    اطلاعاتی از مشکلات پزشکی که در خانواده وجود داشته است.
•    تمامی داروها و مکمل هایی که کودک به صورت روزانه مصرف می‌کند.
•    سوالاتی که می‌خواهید از پزشک بپرسید.

چه انتظاری از پزشک داشته باشیم؟

ممکن است که پزشک سوالات زیر را بپرسد:
•    کدام مفاصل درگیر شده اند؟
•    علائم چه زمانی آغاز شدند؟ آیا آنها مقطعی اند؟
•    آیا مساله ای وجود دارد که این علائم را بدتر کند؟
•    آیا سختی مفصل پس از استراحت بدتر می‌شود؟

تشخیص آرتروز نوجوان

---

 

تشخیص آرتروز ایدیوپاتیک نوجوانان می‌تواند دشوار باشد، چرا که درد مفاصل می‌تواند در نتیجه دلایل بسیار زیادی رخ دهد. هیچ تک آزمایشی قادر به تشخیص نیست، با اینحال آزمایشات دیگری را می‌توان به منظور تعیین دلایل دیگری که علائم مشابهی به همراه دارند، به کار گرفت.

آزمایش خون

برخی از شایع ترین آزمایشات خونی که در موارد مشکوک به کار گرفته می‌شود، عبارتند از:
•    نرخ رسوب گذاری گلبول قرمز (ESR) : نرخ رسوب گذاری، سرعتی است که سلولهای قرمز خون در پایین رگ ته نشین می‌شود. نرخ بالا نشان دهنده التهاب خواهد بود. اندازه گیری ESR عمدتا در تعیین درجه التهاب موثر خواهد بود.
•    پروتئین واکنش پذیر C : این آزمایش خون نی سطح التهای کلی بدن را اندازه گیری می‌کند، اما در مقیاس متفاوتی از ESR.
•    پادتن ضدهسته ای : پادتن های ضدهسته ای، پروتئین هایی هستند که معمولا توسط سیستم ایمنی افراد مبتلا به بیماری های خود ایمنی بخصوصی چون آرتروز تولید می‌کنند. آنها می‌توانند نشانه ای از افزایش احتمال التهاب چشم باشد.
•    فاکتور روماتوئید : این پادتن معمولا در خون کودکانی که به آرتروز ایدیوپاتیک نوجوانان مبتلا هستند، یافت می‌شود.
•    پادتن ضدسیترولینی دوره ای (CCP) : به مانند فاکتور روماتوئید، CCP نیز پادتن دیگری است که در خون کودکان مبتلا به آرتروز ایدیوپاتیک نوجوانان یافت می‌شود.
در بسیاری از کودکان مبتلا به آرتروز ایدیوپاتیک نوجوانان، هیچ کدام از این ناهنجاری‌ها در آزمایش خون دیده نمی شود.

عکس برداری

از تصاویر اشعه ایکس و تشدید مغناطیسی (MRI) به منظور تشخیص شکستگی، تومور، عفونت یا نقص های مادرزادی استفاده شود. از عکس برداری همچنین به منظور نظارت دوره ای و تشخیص وجود یا عدم وجود آسیب در مفصل می‌توان استفاده نمود.

درمان آرتروز ایدیوپاتیک نوجوانان

---

درمان آرتروز ایدیوپاتیک نوجوانان بر کمک به کودک در حفظ سطح عادی فعالیت های ورزشی و اجتماعی متمرکز است. بدین منظور، پزشکان ممکن است از ترکیبی از راهکارها در کاهش درد و تورم، حفظ تحرک و قدرت کامل، و پیشگیری از وقوع مشکلات استفاده نمایند.

دارو

 

داروهای استفاده شده در کمک به کودکان مبتلا به آرتروز ایدیوپاتیک نوجوانان به منظور کاهش درد، بهبود عملکرد و حداقل سازی آسیب های احتمالی وارده بر مفصل انتخاب می‌شوند. این داروها عبارتند از:

•    داروهای غیراستروئیدی ضدالتهال (NSAID ها) : این داروها همچون ایبوپروفن (ادویل، موترین IB و …) و سدیم ناپروکسن (آلِو) درد و تورم را کاهش می‌دهند. عوارض جانبی آن عبارتند از آشفتگی معده و روده و مشکلات کبدی.
•    داروهای ضدروماتیسمی اصلاح کننده بیماری (DMARD ها) : پزشکان از این داروها در صورت عدم موفقیت NSAID‌ها در تسکین علائم درد مفاصل و تورم نداشته باشد ویا در صورت وجود خطر بالای بروز صدمه در آینده، مورد استفاده قرار می‌گیرد. از DMARD‌ها می‌توان در ترکیب با NSAID مورد استفاده قرار بگیرند و از آنها به منظور کاهش سرعت گسترش آرتروز ایدیوپاتیک نوجوانان استفاده می‌شود. شایع ترین DMARD استفاده شده برای کودکان، متوترکسات است. عوارض جانبی متوترکسات، می‌تواند شامل حالت تهوع و مشکل کبدی باشد.
•    عوامل بیولوژیک : که از آنها با نام اصلاح کننده پاسخ های زیستی نیز یاد می‌شود، دسته جدیدتری از داروهای حاوی مسدود کننده های فاکتور نکروز توموری (TNF) است و از آن جمله می‌توان به اتانرسپت و آدالیموماب اشاره نمود. این داروها به کاهش التهاب های سیستمی و پیشگیری از آسیب به مفصل کمک می‌کنند.
•    کورتیکواستروئید : داروهایی مانند پردنیزون به منظور کنترل علائم تا یافتن دارویی که اثرگذار باشد، مورد استفاده قرار می‌گیرد. از این داروها همچنین به منظور درمان التهابی که در مفاصل نباشد، برای مثال التهاب کیسه های اطراف قلب (تورم برون شامه قلب) استفاده می‌شود. این داروها می‌تواند با روند عادی رشد تداخل پیدا نموده و امکان وقوع عفونت را بالا ببرد و بنابراین از آنها باید در دوره های زمانی کوتاه باید استفاده نمود.

فیزیوتراپی

به منظور حفظ انعطاف مفاصل و بازه حرکتی و قدرت عضلات، ممکن است پزشک به کودکتان توصیه نماید تا به کار با فیزیوتراپ بپردازد. فیزیوتراپ یا متخصص حرکت درمانی می‌تواند با در نظر گرفتن بهترین روش‌ها و تجهیزات مناسب برای فرزندتان، می‌توان توصیه های بیشتری را نیز داشته باشد. متخصص حرکت درمانی یا فیزیوتراپ نیز ممکن است به شما توصیه کند که کودکتان ار پشتیبان مفاصل یا آتل به منظور حمایت از مفاصل و حفظ عملکرد مناسب، استفاده نماید.

جراحی

معمولا به جراحی در درمان آرتروز نوجوانان نیازی نیست. در موارد شدید آرتروز نوجوانان یا مشکلات بسیار شدید و پیشرفته، ممکن است به جراحی به منظور بهبود موقعیت مفاصل نیاز باشد. مثالی از این حالت، می‌تواند زمانی باشد که مفصل از شکل مناسب در می‌آید.جایگزینی مفصل – که معمولا در درمان بزرگسالان مبتلا به آرتروز به کار گرفته می‌شود – تقریبا هیچ جایی در درمان های کودکان ندارد.

سبک زندگی و درمان های خانگی

---

 

پرستاران (مراقبین) می‌تواند با آموزش روشهای خودمراقبتی به کودکان، به آنها در محدود نمودن آثار آرتروز ایدیوپاتیک نوجوانان کمک نمایند. این روشها عبارتند از:
•    انجام مرتب تمرینات ورزشی: ورزش منجر به تقویت عضلات و همچنین افزایش انعطاف مفاصل خواهد شد و از این رو از اهمیت بالایی برخوردار است. شنا انتخاب بسیار خوبی است، چرا که کمترین فشار را بر مفاصل وارد خواهد آورد.
•    اعمال بسته های گرم و سرد : سختی مفاصل بسیاری از کودکان مبتلا به آرتروز نوجوان را به خصوص در صبح تحت تاثیر قرار خواهد داد. اگرچه برخی از کودکان ممکن است واکنش خوبی به بسته های سرد نشان دهند، با اینحال بسیاری از آنان بسته های گرم، یا دوش و حمام آب داغ را ترجیح می‌دهند.
•    اشتهاب خوب : برخی از کودکان مبتلا به آرتروز، اشتهای خوبی ندارند. برخی دیگر نیز ممکن است در اثر استفاده از دارو و یا عدم فعالیت فیزیکی، با افزایش وزن روبرو شوند. رژیم غذایی سالم می‌تواند به حفظ وزن مناسب کمک نماید. وجود مقدار کلسیم کافی در رژیم غذایی نیز از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است، چرا که کودکان مبتلا به آرتروز ایدیوپاتیک نوجوانان در نتیجه بیماری، استفاده از کورتیکواستروئید و کاهش فعالیتهای فیزیکی و افزایش وزن، بیشتر در معرض پوکی استخوان قرار دارند.

ارتباط و حمایت

---

 

اعضای خانواده می‌توانند نقش هایی اساسی در کمک به کودکان در کنار آمدن با این شرایط ایفا کنند. همانطور که واضح است، می‌توانید موارد زیر را به کار ببندید:
•    با فرزندتان تا جایی که ممکن است، درست به مانند باقی کودکان برخورد کنید.
•    به کودکتان امکان بروز عصبانیت راجع به ابتلا به آرتروز ایدیوپاتیک نوجوانان را بدهید. به آنها توضیح دهید که بروز این بیماری به کارهایی که آنها کرده اند، ربطی ندارد.
•    فرزندتان را به مشارکت در فعالیت های ورزشی تشویق نموده و توصیه های پزشک و فیزیوتراپ کودکتان را در ذهن داشته باشید.
•    راجع به مشکلات کودکتان و شرایطی که او را در بر گرفته با معلمان و مسئولان مدرسه اش صحبت کنید.