زانو بعنوان بزرگترین مفصل بدن شناخته میشود که میتواند حرکت لولایی‌وار به سمت جلو و عقب داشته‌باشد. این مفصل که توسط رباط‌ها، تاندون‌ها و استخوانهای مختلفی شکل گرفته به مرور زمان دچار فرسودگی و درد میشود که میزان درد و نیز روش درمانی آن بستگی به بافت آسیب‌دیده دارد. اصلی‌ترین علت پدیدآمدن درد زانو سبک زندگی نامناسب است. ساختار زانو به‌گونه‌ای است که در تحرک و توازن نیم‌تنه‌ی پایین بدن نقش ایفا کند.
زمانی که نیروی وزن بدن بصورت نامتوازن بر روی زانو اعمال شود باعث عملکرد نامناسب زانو و آسیب آن خواهدشد. کفش نامناسب یکی از عواملی است که میتواند در ایجاد این عدم توازن نیرو بر زانو نقش داشته‌باشد. از طرفی کفش مناسب میتواند نقش حمایتی از زانو داشته‌باشد و با کاهش فشار وارده بر زانو در طی فعالیت‌های روزانه، از آسیبهای زانو در بلندمدت کاسته و در صورت وجود آسیب‌هایی مانند آرتروز، در کاهش درد آنها نقش داشته‌باشد.
راهنمای جامعی که بتوان در مورد همه‌ی افراد توصیه کرد وجود ندارد و هر شخص باید شرایط ویژه‌ی خود، محل آسیب زانو و نظر پزشک متخصص را در نظر داشته‌باشد و آنچه در ادامه میخوانید راهنمایی کلی برای انتخاب کفش مناسب برای جلوگیری از آسیب زانو است.
ویژگی‌های کفش مناسب
- در صورتی که شوک نیرو در اثر برخورد پا به زمین ایجادشود میتواند نیرو را جذب‌کرده و از آسیب زانو جلوگیری کند.
- کف مناسبی داشته باشد و در میانه‌ی کف، استحکام کافی داشته‌باشد تا از خمیدگی پا در آن ناحیه جلوگیری کند و اجازه‌ی چرخش به زانو بدهد.
- ارتفاع پاشنه‌ی آن کم باشد تا نیروی وارد بر کاسه‌ی زانو را کاهشدهد. پاشنه‌هایی با ارتفاع ۵ سانتی‌متر یا کمتر پیشنهاد می‌شوند.
- جای کافی برای انگشتان پا وجود داشته‌باشد و حرکات انگشتان پا به راحتی صورت‌گیرد.
یکی از مناسب‌ترین کفش‌ها، بوت‌ها هستند. در صورتی که طراحی مناسبی وجود داشته‌باشد میتوانند به پایداری مچ پا کمک کنند. البته بوت‌های پاشنه‌بلند مانند کفش‌های پاشنه‌بلند دیگر، باعث بهم‌خوردن توازن نیرو در پا و آسیب زانو می‌شوند.
مشکلات زانو و دردهای آن میتوانند آزاردهنده باشند اما بسیاری از این دردها قابل درمان هستند. برای دریافت هرگونه مشاوره در مورد دردهای زانو میتوانید با مسیرهای ارتباطی مندرج در سایت تماس گرفته و از خدمات دکتر مهدی مویدفر، فوق‌تخصص جراحی زانو در اصفهان بهره‌مند گردید.
چه کفش‌هایی نپوشیم؟
۱) کفش پاشنه‌بلند: این کفش‌ها به دلیلی جذابیت ظاهری خود مورد استقبال قرارگرفته‌اند اما در کنار زیبایی ظاهری، آسیب‌هایی نیز به بدن وارد می‌کنند. کفش‌هایی با پاشنه‌های بلند باعث خواهدشد تا راه‌رفتن شما در حالتی غیرطبیعی بوده و وزن بدن به سمت انگشتان پا و استخوانهای جلویی پا بیفتد. کفش‌هایی با پاشنه‌ی بلند و نوک تیز شرایط بدتری را به پا اعمال می‌کنند و علاوه‌بر بهم‌زدن توازن وزنی بر روی پا، احتمال پیچ‌خوردگی مچ پا را نیز افزایش می‌دهند. در شرایطی فشار بر استخوان‌ها ممکن است به قدری باشد که باعث ایجاد شکستگی‌های مویین در استخوان‌ها شود! این آسیب‌ها با افزایش ارتفاع پاشنه، افزایش می‌یابند. باید در نظر داشت که برای سلامتی مفاصل پا از جمله زانو، استفاده از کفش پاشنه‌بلند به حداقل برسد.
۲) کفش‌هایی با کف کاملا صاف (Ballet Flat): این کفش‌ها به دلیل اینکه قوس حمایتی ندارند، فشار بسیاری را بر زانو، مفصل ران و پشت وارد می‌کنند و میتوانند در طولانیمدت باعث التهاب و بیماری‌های پا شوند. از جمله دردهای شایع که با استفاده از این کفش‌ها مشاهده میشود، در شدید در لگن است؛ از جمله زمانی که پس از نشستن طولانیمدت یا خواب شبانگاهی، وزن زیادی بر لگن اعمال میشود. درد زانو نیز میتواند پس از استفاده از این کفش‌ها افزایش یابد.
۳) صندل‌ها و کفش‌های پشت‌باز: کفش‌های پشت‌باز که بند برای نگهداشتن پا درون کفش ندارند باعث می‌شوند تا فرد از انگشتان پای خود جهت نگهداشتن پا درون کفش استفاده‌کند که همین حرکت باعث به‌هم‌خوردن توازن نیرو در پا میشود و با فشار بر مفاصلی چون زانو، در بلندمدت باعث ایجاد درد در آنها میشود.
۴) کفش‌های نوک‌تیز: گرچه در نگاه اول، کفش‌های زنانه به چشم می‌آیند اما امروزه طراحی کفش‌هایی مردانه با نوک تیز نیز رایج شده‌است. نوک تیز کفش، جا را برای انگشتان پا تنگ می‌کند و میتواند باعث تغییر شکل انگشتان پا شود و ناهنجاری‌هایی همچون انگشت چکشی را و انحراف شست را ایجاد کند.
۵) کفش‌های ورزشکاری: معمولا کفش‌های ورزشکاری طوری طراحی می‌شوند که برای انجام حرکات خاص ورزشی مناسب باشند که گرچه برای ورزشکاران میتوانند مفید باشند و از آسیب در حین حرکات جلوگیری کنند اما معمولا فشار زیادی بر زانو وارد می‌کنند.
در نهایت نکته‌ای که وجود دارد این است که ملاک اصلی در انتخاب کفش، بهتر است ساختار مناسب آن و کیفیت آن باشد و ظاهر در درجات بعدی اهمیت قرارگیرد.